Lorem ipsum dolor sit amet, consectetur adipisicing elit. Sint, adipisci, quibusdam, ad ab quisquam esse aspernatur exercitationem aliquam at fugit omnis vitae recusandae eveniet.

Inventore, aliquam sequi nisi velit magnam accusamus reprehenderit nemo necessitatibus doloribus molestiae fugit repellat repudiandae dolor. Incidunt, nulla quidem illo suscipit nihil!Lorem ipsum dolor sit amet, consectetur adipisicing elit. 

    ULGA PODATKOWA W ZWIĄZKU Z OPŁACANIEM SKŁADKI ZWIĄZKOWEJ
- INFORMACJE  

Polski Ład wprowadził od 1 stycznia 2022r. ulgę polegającą na odliczeniu od dochodu do opodatkowania składek członkowskich zapłaconych na rzecz związków zawodowych, w wysokości nieprzekraczającej w roku podatkowym kwoty 300 zł.  

Od 1 lipca 2022r., na mocy kolejnej nowelizacji ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych limit ulgi podniesiono do 500 zł rocznie.

Będzie więc możliwość odliczenia od dochodu do opodatkowania począwszy od 2022r. składek członkowskich zapłaconych na rzecz związków zawodowych,
w wysokości nieprzekraczającej w roku podatkowym kwoty 500 zł. 

Ulga ta wynika z art. 26 ust. 1 lit 2c znowelizowanej ustawy z dnia 26 lipca 1991 r.
o podatku dochodowym od osób fizycznych, w brzmieniu nadanym temu przepisowi ustawą z dnia 9 czerwca 2022 r. o zmianie ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych oraz niektórych innych ustaw.

1) SPOSÓB SKORZYSTANIA Z ULGI

Z ulgi można skorzystać dopiero w zeznaniu rocznym za rok 2022  (art. 26 ust. 6g ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych) samodzielnie składając rozliczenie roczne podatku dochodowego.

Od dochodu do opodatkowania można odliczyć składki w wysokości faktycznie poniesionej w roku podatkowym, nie więcej jednak  niż 500 zł.

2) DOKUMENTY BĘDĄCE PODSTAWĄ SKORZYSTANIA Z ULGI

Podstawą do skorzystania z ulgi są następujące dokumenty, którymi musi dysponować członek ZNP:

1) w przypadku członków ZNP będących pracownikami, których składka członkowska jest przekazywana na rzecz oddziałów ZNP przez pracodawców -  informacja pracodawcy zamieszczona na formularzu PIT 11 

W przekazywanym pracownikowi – członkowi związku formularzu PIT 11 w części G pracodawca wpisuje kwotę  składek członkowskich na rzecz związków zawodowych (ZNP),  którą pobrał z wynagrodzenia pracownika i przekazał na rzecz związku zawodowego w wykonaniu obowiązku wynikającego z art. 33 ustawy o związkach zawodowych.

Informacja ta jest następnie uwzględniana przez pracownika w rozliczeniu rocznym PIT.

2) w przypadku członków ZNP samodzielnie opłacających składkę członkowską (emerytów, rencistów, nauczycieli pobierających świadczenia kompensacyjne, pracowników i innych osób będących członkami ZNP opłacających składki samodzielnie) - dokument stanowiący dowód wpłaty składek członkowskich, zawierający dane, o których mowa w art. 26 ust. 7 pkt 5 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych.

Przepisy ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych nie ustalają wzoru dokumentu  stanowiącego dowód wpłaty składek członkowskich na rzecz związku zawodowego będącego podstawą do skorzystania z ulgi podatkowej.

Ustawa o podatku dochodowym od osób fizycznych przewiduje jednak, jakie elementy powinien zawierać taki dokument, aby mógł on stanowić  podstawę skorzystania z ulgi.

Dowód wpłaty składek członkowskich na rzecz związku zawodowego, aby mógł stanowić podstawę skorzystania z ulgi, powinien  zawierać informacje, o których mowa w art. 26 ust. 7 pkt 5 ustawy o pdof, to jest:

1)  dane identyfikujące członka związku zawodowego dokonującego wpłaty (imię, nazwisko, Nr PESEL),

2) nazwę organizacji związkowej, na rzecz której dokonano wpłaty (ZNP),

3) tytuł wpłaty – „składka członkowska za okres….”

 W tytule wpłaty należy podać okres za jaki dokonano wpłaty. Może to być konkretny miesiąc roku 2022, jeżeli członek ZNP opłacał składkę co miesiąc. W przypadku emerytów i rencistów praktykowana jest także czasem jednorazowa wpłata składki (za cały rok). Wówczas w tytule wpłaty należy wpisać, że jest to składka za rok kalendarzowy 2022;

4)datę wpłaty,

5) kwotę wpłaconych składek.

Dowodami wpłaty składek członkowskich na rzecz ZNP w przypadku członków ZNP wpłacających składkę samodzielnie mogą być potwierdzenia przelewów bankowych lub druki KP (kasa przyjmie), jeżeli składki są wpłacane przez członka samodzielnie w kasie Oddziału.

Dokumenty te stanowią podstawę do skorzystania z ulgi, jeżeli zawierają dane, o których mowa w  26 ust. 7 pkt 5 ustawy o pdof.    

Jeżeli dowody wpłaty składki na rzecz ZNP, którymi dysponuje osoba dokonująca samodzielnej opłaty składki (druki KP w przypadku wpłaty składki w kasie oddziału,    bankowe potwierdzenia przelewów, jeżeli członek ZNP uiszczał składkę samodzielnie przelewem bankowym) nie zawierają wyżej wskazanych danych, Oddział ZNP na wniosek członka ZNP na podstawie przepisów Kodeksu postępowania administracyjnego, powinien wystawić członkowi ZNP zaświadczenie o opłaconej w roku 2022 składce, zawierającą dane, o których mowa w art. 26 ust. 7 pkt 5 ustawy o pdof. Obowiązek wystawienia takiego zaświadczenia na wniosek członka ZNP wynika z art. 217 § 2 pkt 2 Kodeksu postępowania administracyjnego. Zaświadczenie powinno być wystawione nie później niż w terminie 7 dni od dnia złożenia wniosku przez członka ZNP (art. 217 § 3 Kodeksu postępowania administracyjnego)

           Wzór takiego zaświadczenia stanowi załącznik do niniejszego materiału.

3) REALNE OSZCZĘDNOŚCI NA ULDZE ZWIĄZKOWEJ W PRZYPADKU CZŁONKÓW ZNP BĘDĄCYCH EMERYTAMI, RENCISTAMI I NAUCZYCIELAMI POBIERAJĄCYMI ŚWIADCZENIA KOMPENSACYJNEI KIEDY WARTO Z NIEJ KORZYSTAĆ

Samodzielne opłacanie składek członkowskich najczęściej dotyczy członków ZNP będących emerytami, rencistami i nauczycielami pobierającymi świadczenia kompensacyjne. 

Dlatego też   poniżej zamieszczamy informacje dotyczące tych osób, które mogą być przydatne do podjęcia decyzji czy warto skorzystać z ulgi, dokonując samodzielnego rozliczenia podatku dochodowego za rok 2022.

 Należy pamiętać, że jeżeli dochód osiągnięty przez emeryta (rencistę) do opodatkowania (dochodem jest kwota brutto świadczeń emerytalnych lub rentowych w roku podatkowym), nie przekroczy w ciągu roku kwoty wolnej od opodatkowania, która zgodnie z art. 27 ust. 1 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych wynosi
30 000 zł rocznie, to od takiego dochodu emeryt i tak nie zapłaci podatku i nie ma potrzeby odliczania od tego dochodu składek związkowych.

W przypadku gdy dochód przekroczy  kwotę wolną od podatku, składkę związkową można odliczyć od dochodu i pomniejszy ona należny podatek.

      Odliczenia te będą jednak miały charakter symboliczny, co obrazuje poniższy przykład.

Przykład:

Składki związkowe na ZNP wynoszą 0,5% netto kwoty emerytury (renty) miesięcznie. Emerytura wynosi 2600 zł netto. Roczne składki nauczyciela związkowe nauczyciela emeryta  wynosiły 156 zł rocznie.

Podatek dochodowy dla osób osiągających dochody do  120 000, opodatkowane według skali podatkowej, wynosi 12% dochodu.

Roczne składki związkowe odejmujemy od dochodu stanowiącego podstawę obliczenia podatku dochodowego. 

Roczny podatek emeryta, który opłacał składkę w ciągu roku w wysokości 156 zł zostanie więc pomniejszony o 12% tej kwoty składki, skoro pomniejsza ona dochód do opodatkowania, to jest o 18,72 zł.

W przypadku emeryta, który rocznie płaci składki w wysokości 156 zł ulga pozwala więc na  18,72 złotowy zwrot podatku.

Przy maksymalnym odliczeniu składek (roczna składka na ZNP musiałaby wynosić 500 zł), ulga będzie wynosiła 12% tej kwoty. Zwrot podatku wynosiłby 60 zł.

Stan prawny na dzień 15.01.2023r.

Opracował:  Marek Kasperek - radca prawny Okręgu Lubelskiego wspólnie
z Stanisławem Kłakiem  doradca ds. prawnych

ZAŚWIADCZENIE O WYSOKOŚCI SKŁADEK CZŁONKOWSKICH OPŁACONYCH 
W 2022r.  PRZEZ CZŁONKA ZNP OPŁACAJĄCEGO SKŁADKĘ SAMODZIELNIE

pieczęć oddziału

                                                                        ZAŚWIADCZENIE

     Związek Nauczycielstwa Polskiego Zarząd Oddziału w ……………………. działając na podstawie art. 217 § 2 pkt 2 ustawy z dnia 14 czerwca 1960 r. Kodeks postępowania administracyjnego (Dz.U. z 2022r., poz. 2000) zaświadcza, że:

           Pan/Pani ……………………………….. nr PESEL: …………………………………….

    dokonał wpłaty składek członkowskich na rzecz związku zawodowego - Związku Nauczycielstwa Polskiego z siedzibą w Warszawie. ul. J. Smulikowskiego 6/8
00-389 Warszawa, Nr KRS: 0000150507

           wpłaty składek członkowskich w następujących terminach, kwotach i za następujące okresy:

1) za miesiąc styczeń w dniu …………………. w kwocie ………………………,

2) za miesiąc luty w dniu …………….. w kwocie ………………………,

3) ………………………………………………………………..

4) …………………………………………………………………….

     W przypadku jednorazowego opłacenia składki za cały rok 2022 informacja powinna mieć następujące brzmienie:

• dokonał wpłaty składek członkowskich na rzecz związku zawodowego - Związku Nauczycielstwa Polskiego z siedzibą w Warszawie. ul. J. Smulikowskiego 6/8
  00-389 Warszawa, Nr KRS: 0000150507
•  wpłaty składek członkowskich za rok 2022 w dniu …………………….
  w kwocie …………………..

                                                                                      ………………………………………………….

                                                                                       podpis i pieczęć Prezesa Oddziału

Działania Związku Nauczycielstwa Polskiego na rzecz utrzymania przez nauczycieli uprawnień emerytalnych

(kalendarium)

Zwiazek Nauczycielstwa Polskiego na przestrzeni lat z wielką determinacją prowadził walkę   o utrzymanie uprawnień emerytalnych nauczycieli, włączenie wszystkich nauczycieli do  ustawy o emeryturach pomostowych,  zmiany stanowiska rządu w sprawie Inicjatywy Obywatelskiej przewidującej utrzymanie uprawnień do wcześniejszych emerytur wobec osób zatrudnionych w szczególnych warunkach i szczególnym charakterze, powrotu do rozmów o utrzymaniu tzw. opcji zerowej czyli praw nabytych przez pracowników zatrudnionych do 31 grudnia 1998 r. i objęcie nowym systemem emerytur tych, którzy podjęli zatrudnienie po tej dacie - wykorzystując wszelkie możliwe instrumenty prawne, uczestnicząc w pracach zespołów roboczych Komisji Trójstronnej oraz organizując protesty.

Poniżej przedstawiamy kalendarium wydarzeń i działań podjętych przez ZNP w ww. sprawach.

Rok 1998

Sejm przyjmuje nową ustawę o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych, pozbawiającą m. in. nauczycieli prawa do wcześniejszej emerytury od 1 stycznia 2007 r.

Rok 1999

1. ZNP bierze udział w pracach zespołu negocjacyjnego ds. ustawy o emeryturach pomostowych; emerytury pomostowe zagwarantują nauczycielom prawo do pozostania w I kategorii zatrudnienia

2. Raport opracowany przez Rządową Komisję Ekspertów Medycyny Pracy wyklucza nauczycieli z grupy prac o szczególnym charakterze. ZNP odwołuje się w tej sprawie do Pełnomocnika Rządu ds. Reformy Zabezpieczenia Społecznego

Rok 2000

1. ZNP bierze udział w spotkaniu związków zawodowych uczestniczących w negocjacjach  w sprawach emerytur, na którym zostały podjęte ustalenia dotyczące odrzucenia w całości raportu Komisji Ekspertów oraz powołania nowej komisji, w skład której wejdą przedstawiciele wszystkich stron, tj. rządu, pracodawców i związków zawodowych

2.  Spotkanie z Ministrem Pracy i Polityki Społecznej podczas którego przedstawiono postulaty dotyczące:
   •powołania nowej komisji ekspertów i odrzucenia raportu przygotowanego przez komisję rządową,
   • utrzymania tzw. opcji zerowej, czyli utrzymania praw nabytych przez pracowników pozostających w zatrudnieniu w dniu 31 grudnia 1998 r. i objęcie nowym systemem emerytur pracowników, którzy podjęli zatrudnienie po tej dacie, tj. po 1 stycznia 1999 r.,
   • uczestniczenia ministra pracy Longina Komołowskiego w dalszych negocjacjach.

3. Spotkanie związków zawodowych z ministrem pracy. Strona rządowa przedstawiła propozycję badań dot. szacunkowej liczby osób objętych przywilejami emerytalnymi i oszacowania kosztów wprowadzenia emerytur pomostowych oraz podwyższenia kapitału początkowego. Wyniki badań miały stanowić punkt wyjścia do dalszych rozmów rządu, związków zawodowych i pracodawców - do tego czasu zawieszono dalsze negocjacje

Rok 2003

1. Wznowienie prac nad systemem emerytur pomostowych. ZNP występuje do OPZZ o reprezentowanie praw nauczycieli w działaniach na rzecz zagwarantowania tej grupie zawodowej wpisania na listę zawodów o szczególnym charakterze

2. ZNP występuje do Ministerstwa Gospodarki, Pracy i Polityki Społecznej w sprawie warunków korzystania z uprawnień do przejścia na emeryturę w trybie art. 88 KN po 31 grudnia 2006 r.                              

Rok 2004

1. ZNP przekazuje OPZZ krytyczną opinię do założeń ustawy o emeryturach pomostowych  i rekompensatach będących częścią pakietu legislacyjnego pn. „Program uporządkowania i ograniczenia wydatków publicznych”. Jedyną propozycją rządu dla nauczycieli zawartą w założeniach jest nadal obietnica otrzymania rekompensat, czyli dodatku do kapitału początkowego

2. ZNP zleca Instytutowi Medycyny Pracy im. prof. J. Nofera w Łodzi wykonanie ekspertyzy obciążeń psychofizycznych w zawodzie nauczyciela i ich wpływu na zdrowie

3. Prezydium ZG ZNP w stanowisku z 5 kwietnia 2004 r. wypowiada się krytycznie w sprawie nowelizacji ustaw o systemie ubezpieczeń społecznych, o emeryturach i rentach z FUS oraz założeń ustawy o emeryturach pomostowych i rekompensatach, domagając się zaliczenia zawodu nauczyciela do pracy w szczególnym charakterze i umożliwienia nauczycielom wcześniejszego zakończenia aktywności zawodowej

4.  Z inicjatywy ZNP dochodzi do spotkania Prezydium ZG ZNP z wicepremier i minister polityki społecznej Izabelą Jarugą-Nowacką, na którym między innymi omawiane są kwestie utrzymania dla nauczycieli prawa przechodzenia na emeryturę bez względu na wiek po roku 2006. Wicepremier zobowiązuje się do pilotowania sprawy i powołania nowego Zespołu Ekspertów Medycyny Pracy 

Rok 2005

1. W Sejmie procedowany jest projekt ustawy o zmianie ustawy o emeryturach i rentach z FUS. W czasie drugiego czytania posłowie przyjmują zgłoszone poprawki wydłużające nauczycielom możliwość przechodzenia na wcześniejszą emeryturę do 31 grudnia 2007 r., czyli do dziewięciu lat od dnia wejścia w życie ustawy z dnia 17 grudnia 1998 r.

2. Wobec protestu Konfederacji Pracodawców Polskich „Lewiatan”, Zarząd Główny ZNP oraz ogniwa związkowe z całego kraju apelują do prezydenta RP Aleksandra Kwaśniewskiego o podpisanie ustawy o zmianie ustawy o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych oraz ustawy Karta Nauczyciela, która daje możliwość przedłużenia prawa do przechodzenia na wcześniejszą emeryturę do końca 2007 r.

3. Pracę rozpoczyna, pod przewodnictwem prof. dr hab. n. med. Teresy Makowiec-Dąbrowskiej, nowy Zespół Ekspertów Medycyny Pracy, powołany do weryfikacji raportu oraz wykazu rodzaju prac w szczególnych warunkach lub szczególnym charakterze wypracowanego przez poprzedni zespół w 1998 r. W pracach Zespołu biorą udział przedstawiciele związków zawodowych. W charakterze obserwatora z prawem głosu bierze udział również przedstawiciel ZNP

4. OPZZ przyjmuje uchwałę w sprawie podjęcia inicjatywy ustawodawczej przez obywateli w zakresie zmiany ustawy
   o rentach i emeryturach z FUS, przewidującej utrzymanie uprawnień do wcześniejszych emerytur wobec osób zatrudnionych w szczególnych warunkach i szczególnym charakterze. Członkiem Obywatelskiego Komitetu Inicjatywy Ustawodawczej jest Sławomir Broniarz, prezes ZNP.

Rok 2006

1. ZNP aktywnie włącza się w zbieranie podpisów poparcia dla projektu ustawy (ok. 254 tys. podpisów). Marszałek Sejmu Marek Jurek informuje, iż zgodnie z ustawą o wykonaniu inicjatywy ustawodawczej przez obywateli, projekt zostaje skierowany 14 lipca 2006 r. do pierwszego czytania w Sejmie, a następnie skierowany do prac w komisjach sejmowych

2.  Zespół Ekspertów Medycyny Pracy przedkłada Ministrowi Pracy i Polityki Społecznej raport, który w wykazie prac o szczególnym charakterze umieszcza prace nauczycieli i wychowawców w rozumieniu ustawy Karta Nauczyciel, ustawy o pomocy społecznej i ustawy o postępowaniu w sprawach nieletnich bezpośrednio związane
   z wychowaniem i kształceniem dzieci i młodzieży

3. Krajowy Zjazd Delegatów Związku Nauczycielstwa Polskiego, zaniepokojony przedłużającymi się pracami rządu nad projektem ustawy o emeryturach pomostowych, jak również zaniechaniem prac zmierzających do wprowadzenia w życie ustawy o zmianie ustawy o emeryturach i rentach z FUS, zgłoszonej przez Obywatelski Komitet Ustawodawczy, apeluje w uchwałach do rządu RP i Parlamentu o niezwłoczne podjęcie dalszych prac

Rok 2007

1. Zarząd Główny ZNP w wystąpieniu skierowanym do premiera Jarosława Kaczyńskiego podnosi kwestie związane z przesunięciem do 2009 r. możliwości przechodzenia nauczycieli na wcześniejszą emeryturę, jak również przyspieszenia prac nad obywatelskim projektem ustawy

2.  ZNP nie zgadza się na rozwiązania zaproponowane w projekcie ustawy o emeryturach pomostowych, pozbawiające nauczycieli prawa do tego świadczenia

3. ZNP apeluje do premiera Jarosława Kaczyńskiego o włączenie nauczycieli do projektu ustawy o emeryturach pomostowych, o zmianę stanowiska rządu w sprawie Inicjatywy Obywatelskiej, o powrót do rozmów o tzw. opcji zerowej i pilne podjęcie działań zmierzających do zmiany                                                              art. 88 ust. 2a KN

4. ZNP ogłasza pogotowie strajkowe i przygotowuje się do przeprowadzenia 2-godzinnego strajku ostrzegawczego 29 maja 2007 r. Wśród żądań znalazły się również postulaty emerytalne

5.  W posiedzeniu Prezydium ZG ZNP bierze udział minister pracy Anna Kalata i składa zapewnienie, że nauczyciele zostaną objęci emeryturami pomostowymi

6. Kierownictwo Związku spotyka się z wicepremierem Andrzejem Lepperem. Na konferencji prasowej zorganizowanej po spotkaniu, z udziałem wicepremiera A. Leppera, minister pracy                   i polityki społecznej Anny Kalaty oraz prezesa ZNP Sławomira Broniarza padają zapewnienia, że nauczyciele nie zostaną wykluczeni z emerytur pomostowych

7. Z inicjatywy Związku dochodzi do spotkania kierownictwa ZNP z premierem RP Jarosławem Kaczyńskim. Premier po raz kolejny obiecuje, że nauczyciele, którzy nabyli prawo do wcześniejszej emerytury nie muszą na nią odchodzić i mogą pracować dalej nie tracąc tego prawa. Zapowiada też rozmowy o wpisaniu nauczycieli na listę zawodów objętych emeryturami pomostowymi. ZNP postuluje wyłączenie  nowelizacji art. 88 ust. 2a KN                                     z projektu emerytur pomostowych i nadanie tej nowelizacji szybkiej ścieżki legislacyjnej

8.  Kierownictwo ZNP spotyka się z wicepremierem Przemysławem Gosiewskim w sprawach emerytur pomostowych, a także tzw. opcji zerowej. W spotkaniu uczestniczy również związek zawodowy „Solidarność”, a ze strony rządowej prezes ZUS Paweł Wypych oraz podsekretarz stanu w Kancelarii Premiera Małgorzata Sadurska. Kolejny raz ZNP przekonuje o konieczności wyłączenia nowelizacji art. 88 ust. 2a KN z pakietu ustaw emerytalnych i nadaniu szybkiej ścieżki legislacyjnej tej nowelizacji. Postuluje również wpisanie do ustawy o emeryturach pomostowych wszystkich nauczycieli i wychowawców oraz innych pracowników pedagogicznych, których prace związane są z wychowaniem i kształceniem dzieci i młodzieży

9. Intensywne prace nad projektem ustawy o emeryturach pomostowych rozpoczyna Zespół ds. ubezpieczeń społecznych Trójstronnej Komisji ds. Społeczno-Gospodarczych. W pracach Zespołu bierze udział przedstawiciel kierownictwa ZNP

10. Wicepremier Przemysław Gosiewski bierze udział w posiedzeniu Zarządu Głównego ZNP i daje gwarancję przyjęcia przez rząd rozwiązań emerytalnych, w tym uruchomienia szybkiej ścieżki legislacyjnej art. 88 ust. 2a KN

11. 23 sierpnia 2007 r.  Sejm uchwala nowelizację Karty Nauczyciela, która wydłuża  do 31 grudnia 2007 r. okres, w którym możliwe jest nabywanie uprawnień do wcześniejszej emerytury nauczycielskiej

12. Wobec nierozwiązania problemu emerytur pomostowych, ZNP podejmuje ponowne rozmowy z przedstawicielami rządu i Sejmu w sprawie wydłużenia o kolejne lata obowiązywania uprawnień emerytalnych określonych w Karcie Nauczyciela

13.  Z inicjatywy ZNP odbyły się rozmowy kierownictwa ZNP z minister pracy i polityki społecznej Joanną Kluzik-Rostkowską, która zapewniła, że poprze projekt przedłużenia prawa do wcześniejszej emerytury dla nauczycieli

14.  ZNP przygotował poprawki do poselskiego projektu ustawy o emeryturach i rentach z FUS, dot. przedłużenia nauczycielom prawa do wcześniejszej emerytury do końca do końca 2011 r. Komisja Polityki Społecznej zarekomendowała Sejmowi przedłużenie dotychczasowych uprawnień emerytalnych nauczycieli do roku 2008

15.  7 września 2007 r. Sejm RP przyjął ustawę o zmianie ustawy o emeryturach i rentach z FUS oraz niektórych innych ustaw, która przedłużyła o rok (czyli do końca 2008 roku) obowiązywanie art. 88 ust. 2a KN., odrzucając przedłużenie tych zapisów do 2011 r.

Związek Nauczycielstwa Polskiego w dalszym ciągu prowadził działania na rzecz przedłużenia obowiązujących uprawnień emerytalnych nauczycieli do końca 2011 r., a także w zakresie emerytur pomostowych.

Wybory parlamentarne i zmiana ekipy rządzącej nie spowodowały zmiany sytuacji nauczycieli w kwestii utrzymania uprawnień emerytalnych. Ogólnopolski strajk pracowników oświaty, który ZNP zorganizował 27 maja 2008 r., wymusił na rządzie Donalda Tuska rozpoczęcie negocjacji również w sprawach emerytalnych. Niestety, strona rządowa zaprezentowała stanowisko według którego nauczyciele nie będą mieli możliwości po 31 grudnia 2008 r. korzystania z zapisu art. 88 Karty Nauczyciela. Ponadto rząd negatywnie odniósł się do ujęcia nauczycieli w grupie zawodów  o szczególnym charakterze, co oznaczało odebranie im prawa do emerytur pomostowych. Związek zaprostesował przeciwko takiemu rozwiązaniu.

6 listopada 2008 r. Sejm uchwalił ustawę o emeryturach pomostowych. Niestety, do wykazu zawodów uprawnionych do emerytury pomostowej wpisani zostali wyłącznie nauczyciele, wychowawcy i inni pracownicy pedagogiczni zatrudnieni w młodzieżowych ośrodkach wychowawczych, młodzieżowych ośrodkach socjoterapii, ośrodkach szkolno-wychowawczych, schroniskach dla nieletnich oraz zakładach poprawczych.  Jednocześnie posłowie odrzucili projekt prezydencki, który zakładał utrzymanie obowiązujących zasad przechodzenia na emeryturę jeszcze przez rok (do 31 grudnia 2009 r.).

Związek Nauczycielstwa Polskiego w dalszym ciągu kontynuował rozmowy z przedstawicielami rządu i klubów parlamentarnych na temat rozwiązań emerytalnych dla nauczycieli, przedstawiając jednocześnie własną propozycję zmiany art. 88 Karty Nauczyciela. Zgodnie z tą propozycją w art. 88 Karty Nauczyciela zaproponowano dopisanie wymogu osiągnięcia 55 lat życia jako trzeciego warunku koniecznego do uzyskania wcześniejszej emerytury.

Wobec nacisków i nauczycielskich protestów rząd przedstawił projekt ustawy o nauczycielskich świadczeniach kompensacyjnych. Sukcesem ZNP jest wywalczenie dla nauczycieli przechodzących na to świadczenie takich samych praw, jakie posiadają nauczyciele przechodzący na emeryturę, tj. prawa do odprawy emerytalnej, możliwości korzystania ze świadczeń z zakładowego funduszu świadczeń socjalnych, objęcie prawem do świadczenia wszystkich nauczycieli zatrudnionych w szkołach i placówkach, o których mowa w ustawie, a nie tylko nauczycieli prowadzących zajęcia dydaktyczne. Ponadto, w wyniku działań Związku prawo do świadczenia uzyskali  nauczyciele zatrudnieni nie tylko  w pełnym wymiarze zajęć, ale również w wymiarze nie mniejszym niż ½ etatu. Sukcesem ZNP jest także przesunięcie wygaśnięcia świadczenia z roku 2028 na rok 2032.

Jednocześnie chcemy podkreślić, że ZNP wystąpił z wnioskiem do Trybunału Konstytucyjnego  w sprawie zachowania przez nauczycieli prawa do wcześniejszego przejścia na emeryturę na podstawie art. 88 Karty Nauczyciela. Niestety, na etapie postępowania kwalifikacyjnego nasz wniosek został odrzucony. Dlatego podejmowaliśmy działania, o których mowa wyżej.

W roku 2019 poprzez Klub Lewicy złożyliśmy poprawkę do ustawy o nauczycielskich świadczeniach kompensacyjnych o możliwości podjęcia pracy w szkole/placówce przez osobę korzystającą z tego świadczenia. Projekt nowelizacji został skierowany do sejmowej Komisji Polityki Społecznej i Rodziny i do chwili obecnej nie był przedmiotem prac.

Ponadto, zgodnie z programem działania przyjętym przez XLII Krajowy Zjazd Delegatów ZNP nie zaprzestaliśmy działań w sprawie przywrócenia art. 88 Karty Nauczyciela.

Krzysztof Baszczyński/-/

wiceprezes ZG ZNP

Warszawa, styczeń 2023 r.

Wynagrodzenie nauczycieli (lata 2021-2023)

Rok 2021 i 2022 kwota bazowa dla nauczycieli -  3.537,80 zł

Średnie wynagrodzenie nauczycieli od 1 stycznia 2021 r. i 1 stycznia 2022  r. wynosi:

• nauczyciela stażysty              - 3.537,80 zł (2.949 zł wynagrodzenie zasadnicze)

• nauczyciela kontraktowego    - 3.926,95 zł (3.034 zł wynagrodzenie zasadnicze)

• nauczyciela mianowanego     - 5.094,43 zł (3.445 zł wynagrodzenie zasadnicze)

• nauczyciela dyplomowanego - 6.509,55 zł (4.046  zł wynagrodzenie zasadnicze)

Średnie wynagrodzenia nauczycieli od 1 maja 2022 r. wynosi:

• nauczyciela stażysty             – 3.693,46 zł (3.079 zł wynagrodzenie zasadnicze)
• nauczyciela kontraktowego   – 4.099,74 zł (3.167 zł wynagrodzenie zasadnicze)
• nauczyciela mianowanego    – 5.318,58 zł (3.597 zł wynagrodzenie zasadnicze)
• nauczyciela dyplomowanego – 6.795,97 zł (4.224 zł wynagrodzenie zasadnicze)

(od 1 maja 2022 r. do 31 grudnia 2022 r. średnie wynagrodzenie nauczycieli zwiększono o 4,4% - bez zwiększenia kwoty bazowej)

Średnie wynagrodzenie nauczycieli od 1 września 2022 r. wynosi:

• nauczyciela początkującego[1]   - 4.432,15 zł (3.424 zł wynagrodzenie zasadnicze)

• nauczyciela mianowanego      -  5.318,58 zł (3.597 zł wynagrodzenie zasadnicze)

• nauczyciela dyplomowanego   - 6.795,97 zł (4.224 zł wynagrodzenie zasadnicze)

Rok 2023 kwota bazowa dla nauczycieli                                                                                          przyjęta przez Sejm w ustawie budżetowej  – 3.981,5 zł

Średnie wynagrodzenie nauczycieli od 1 stycznia 2023 r. będzie wynosiło:

• nauczyciela początkującego    - 4.777,86 zł (3.702 zł wynagrodzenie zasadnicze)

• nauczyciela mianowanego      - 5.733,40 zł (3.870 zł wynagrodzenie zasadnicze)

• nauczyciela dyplomowanego  - 7.326 zł (4.542 zł wynagrodzenie zasadnicze)

Proponowana przez ZNP w roku 2023 kwota bazowa dla nauczycieli

przyjęta przez Senat w ustawie budżetowej  - 4.334,30 zł[2]

Procentowy wzrost średniego wynagrodzenia nauczycieli od 2022 r. (w roku 2021 nie było wzrostu wynagrodzenia):

• nauczyciel początkujący (dawny stażysta i kontraktowy) - 4,4% + 20% + 7,8%                          = 32,2%

• nauczyciel mianowany    – 4,4% + 7,8% = 12,2%

• nauczyciel dyplomowany – 4,4% + 7,8% = 12,2%

Krzysztof Baszczyński/-/

Wiceprezes ZG ZNP

Warszawa, styczeń 2023 r.

Wyniki badania ankietowego w sprawie warunków pracy nauczycieli specjalistów

Wobec narastających problemów sygnalizowanych przez nauczycieli specjalistów (pedagogów, pedagogów specjalnych, psychologów, logopedów, terapeutów pedagogicznych) - Związek Nauczycielstwa Polskiego przeprowadził w listopadzie 2022 roku badanie ankietowe w sprawie warunków pracy tych nauczycieli. Badanie zrealizowano na reprezentatywnej próbie badawczej.

Naszym celem było zdiagnozowanie aktualnej sytuacji i skali problemów występujących wśród tej grupy nauczycieli. Wyniki badania przekazane zostaną sejmowej Komisji Edukacji, Nauki i Młodzieży oraz Ministrowi Edukacji i Nauki.

Pytania zawarte w kwestionariuszu ankiety dotyczyły między innymi wymiaru zatrudnienia, czasu pracy, dostępności doskonalenia, wyposażenia w narzędzia do przeprowadzania badań diagnostycznych. Zwróciliśmy się o wskazanie źródeł najczęściej występujących problemów. Ponadto, ankietowani mieli możliwość zgłoszenia własnych spostrzeżeń i uwag.

Analiza wyników badania ujawnia braki w zatrudnieniu nauczycieli specjalistów.  W 21,7% szkół i placówek nie zatrudniono pedagoga, 30,7% - pedagoga specjalnego, 32,9% - psychologa, 33,1 – logopedy i 65% - terapeuty pedagogicznego.

Zatrudnienie na ww. stanowiskach, uwzględniające wymiar zatrudnienia (pełny/niepełny), kształtuje się w następujący sposób:

• pedagog – 56,8% pełny wymiar/21,5% niepełny wymiar,
• pedagog specjalny –  22,5% pełny wymiar/46,8% niepełny wymiar,
• psycholog – 29,6% pełny wymiar/37,5% niepełny wymiar,
• logopeda – 30,9% pełny wymiar/36% niepełny wymiar,
• terapeuta pedagogiczny – 13,1%  pełny wymiar/21,9% niepełny wymiar.

23,2% respondentów wskazało, że w ich szkołach i placówkach od 1 września 2022 r. zmniejszony został wymiar zatrudnienia nauczycieli specjalistów. Zmniejszenie wymiaru zatrudnienia dotyczy stanowiska nauczyciela:

• pedagoga (59,6% wskazań),
• psychologa (31,9% wskazań),
• logopedy (33,5% wskazań),
• terapeuty pedagogicznego  (23,8% wskazań).

60% proc. uczestników badania wskazało, że zwiększył się ich zakres zadań realizowanych poza pensum.  Ponadto, wykonywane zadania przekraczają tygodniową normę czasu pracy (40 godzin) – tak odpowiedziało 49,4% respondentów.

W przypadku pedagogów specjalnych należy zwrócić szczególną uwagę na wymiar zajęć rewalidacyjnych, resocjalizacyjnych i socjoterapeutycznych realizowanych przez tych nauczycieli w ramach pensum. Zajęcia te realizowane są często w wymiarze powyżej 10 godzin tygodniowo (również  w sytuacji zatrudnienia w niepełnym wymiarze), co prowadzi do sytuacji, że nauczyciele ci przekraczają obowiązujące normy czasu pracy, z uwagi na wykonywanie szeregu innych  zadań i czasochłonnych czynności  (np. związanych z prowadzeniem dokumentacji) do czego obligują ich przepisy prawa.

Szkoły i placówki nie są wyposażone w narzędzia do przeprowadzania badań diagnostycznych dzieci i młodzieży -  potwierdza to aż 72,6% badanych.

65,3% nauczycieli specjalistów uczestniczących w badaniu nie ma dostępu do pomocy metodycznej, a 20,1% stwierdziło brak możliwości skorzystania z bezpłatnych form doskonalenia zawodowego.

Według respondentów źródłem problemów występujących w ich pracy zawodowej jest:                  

• duża liczba tworzonych dokumentów – zbyt obszerne procedury biurokratyczne (83,2% respondentów),
• niedostateczne wyposażenie w specjalistyczny sprzęt (58% respondentów),
• zbyt mała liczba zatrudnionych w szkole specjalistów (33,7% respondentów),
• niedostateczna współpraca z rodzicami uczniów wymagających szczególnej pomocy (32,9% respondentów),
• mała dostępność do bezpłatnych form doskonalenia zawodowego  (30,2% respondentów),
• brak wsparcie metodycznego (29,1% respondentów),
• niedostateczna współpraca z innymi nauczycielami (17,4% respondentów),
• brak wsparcia ze strony nadzoru pedagogicznego sprawowanego przez dyrektora szkoły/placówki (14,35% respondentów),
• brak wsparcia ze strony nadzoru pedagogicznego sprawowanego przez kuratora oświaty (12,6% respondentów).

Ponadto, zgłoszone przez respondentów problemy dotyczyły m. in.:

• niskich płac,
• zastępstw za nieobecnych nauczycieli (bezpłatnych), ich duża liczba uniemożliwia realizację własnych zadań,
• zbyt dużego obciążenia obowiązkami,
• braku gabinetów do prowadzenia zajęć,
• wykorzystywania prywatnego sprzętu do pracy zawodowej,
• niskiej jakości szkolnych komputerów i problemów z internetem,
• braku dostępności specjalistów, konsultacji lekarskich, superwizji zewnętrznej,
• pracy z dziećmi obcojęzycznymi,
• łączenia w grupy uczniów z różnymi rodzajami dysfunkcji, na zajęciach specjalistycznych (brak środków finansowych),
• zbyt dużej liczebność klas,
• zbyt dużej liczebność grup podczas realizacji zajęć specjalistycznych – w grupach                         są uczniowie z różnymi deficytami rozwojowymi,
• trudności w zapewnieniu właściwej realizacji zajęć z zakresu pomocy psychologiczno-pedagogicznej w sytuacji dowożenia uczniów,
• wzrostu sytuacji stresogennych.

Wnioski z badania:

1. Konieczność zwiększenia zatrudnienia nauczycieli specjalistów i monitorowanie sytuacji w tym zakresie (zatrudnienie powinno być adekwatne do potrzeb)
2. Stworzenie możliwości elastycznego zatrudniania nauczycieli  specjalistów w ramach ustawowych norm zatrudniania
3. Położenie większego nacisku na indywidualizację pracy z uczniem
4. Poprawa warunków pracy nauczycieli specjalistów, w tym stworzenie odpowiednich warunków umożliwiających prowadzenie indywidualnych oddziaływań terapeutycznych
5. Zwiększenie nakładów finansowych przeznaczonych na wyposażenie szkół i placówek w narzędzia diagnostyczne i specjalistyczny sprzęt -  także komputerowy
6. Wyeliminowanie nieprawidłowości związanych z przekraczaniem norm czasu pracy
7. Weryfikacja zakresu zadań realizowanych przez nauczycieli specjalistów
8. Zwiększenie zatrudnienia nauczycieli metodyków i możliwości korzystania przez nauczycieli specjalistów z bezpłatnych form doskonalenia zawodowego
9. Większe wsparcie ze strony nadzoru pedagogicznego
10. Podjęcie przez Ministerstwo Edukacji i Nauki zdecydowanych działań w zakresie odbiurokratyzowania pracy szkoły, w tym pracy nauczycieli specjalistów

Krzysztof Baszczyński/-/

wiceprezes ZG ZNP

Warszawa, styczeń 2023 r.

Pierwsze spotkanie kierownictwa ZNP z ministrem edukacji Przemysławem Czarnkiem odbyło się 9 listopada br. Wzięli w nim udział Sławomir Broniarz, prezes ZNP oraz wiceprezesi ZG ZNP Krzysztof Baszczyński i Grzegorz Gruchlik. Związek domagał się spotkania z ministrem edukacji, ponieważ narastające problemy oświaty wymagają pilnych rozstrzygnięć.

Kolejne spotkanie z szefem MEiN odbędzie się 30 listopada br.

W trakcie dzisiejszego spotkania Związek przekazał szefowi MEiN listę rekomendacji i postulatów m.in. płacowych i emerytalnych.

– Było to robocze spotkanie, rzeczowe. Było bardzo dużo tematów od płac, podstawę programową po sprawy emerytalne. Jaki będzie efekt tych rozmów pokażą kolejne spotkania. Najbliższe zaplanowane jest na 30 listopada br. To będzie rozmowa o płacach nauczycieli w kontekście 2023 roku oraz o możliwości powrotu do pracy nauczycieli przebywających na świadczeniu kompensacyjnym. Dzisiaj każdy przedstawił swoje racje. Związek nie odstępuje od kwestii, które są dla nas ważne – komentował tuż po spotkaniu prezes ZNP Sławomir Broniarz.

Podczas dzisiejszego spotkania prezes ZNP wyjaśnił także, że od początku
w posiedzeniach i pracach Zespołu ds. statusu zawodowego nauczycieli – od czasu jego powołania przez minister Annę Zalewską – bierze udział wiceprezes ZG ZNP Krzysztof Baszczyński wraz z grupą związkowców – ekspertów wyłonioną przez Prezydium ZG ZNP.

FOTO: MEiN

Szczegółowe propozycje, rekomendacje i uwagi Związku Nauczycielstwa Polskiego złożone w formie pisemnej 9.11.2022:

1) rekomendacje Miasteczka edukacyjnego

2) postulaty płacowe ZNP:

• realne poprawienie sytuacji materialnej nauczycieli poprzez powiązanie systemu wynagradzania nauczycieli ze średnim wynagrodzeniem
  w gospodarce narodowej oraz procedowanie obywatelskiego projektu ustawy ZNP w tej sprawie (znajdującego się w Sejmie RP);
• finansowanie wynagrodzenia nauczycieli z budżetu państwa i procedowanie obywatelskiego projektu ZNP w tej sprawie, który jest w Sejmie;
• wzrost wynagrodzeń pracowników niebędących nauczycielami;
• wzrost wynagrodzeń nauczycieli na poziomie co najmniej 20 proc.;

3) negatywne stanowisko ZNP wobec projektu budżetu na oświatę.

Wysokość przyszłorocznej subwencji oświatowej nie zabezpiecza prawidłowej realizacji zadań edukacyjnych przez samorządy, a planowane nakłady na część oświatową nie spełniają postulatu ZNP dotyczącego co najmniej 20-procentowego wzrostu wynagrodzeń. Związek negatywnie opiniuje także zaproponowaną wysokość kwoty bazowej dla nauczycieli – 3981,55 zł. I występuje o jej zwiększenie do wysokości 4334,30 zł, to oznacza wzrost o 22,5 proc., co automatycznie zwiększy średnie stawki wynagrodzenia nauczycieli od stycznia 2023 r.

4) wnioski z raportu „Wynagrodzenia polskich nauczycieli”, przygotowanego przez ZNP we współpracy z Fundacją Naukową Evidence Institute.

Z raportu wynika, że stawki wynagrodzeń proponowane przez MEiN nie zatrzymają znaczącego spadku realnych płac nauczycieli. I tak np. utrzymanie wynagrodzeń
w 2023 r. jedynie na poziomie tych po podwyżce z maja 2022 r. sprawiłoby,
że w przyszłym roku wynagrodzenia nauczycieli byłyby realnie – po uwzględnieniu inflacji – o 10-12 proc. niższe niż w 2022.

Gdyby natomiast rząd przyjął propozycję ZNP podwyższenia pensji nauczycieli
o 20 proc., to wówczas realny wzrost kształtowałby się w przedziale od 5 do 8 proc. Podwyżki na niższym poziomie spowodują spadek (!) realnych pensji nauczycielskich i zapewne pogłębią się także różnice w zarobkach nauczycieli oraz osób o podobnych kwalifikacjach pracujących w innych zawodach.

W raporcie wykazano, że wynagrodzenie początkujących nauczycieli w Polsce należy do najniższych w krajach Unii Europejskiej, jeśli chodzi o nauczycieli znajdujących się na początku kariery zawodowej. Porównania dokonano z uwzględnieniem siły nabywczej wynagrodzeń w poszczególnych krajach.

Wnioski są jednoznaczne – czynnik finansowy nie jest zachętą do pozostania
w zawodzie, a wręcz skłania pedagogów do poszukiwania pracy poza oświatą. Znaczący spadek siły nabywczej pensji nauczycielskich, w związku z rosnącą inflacją, dodatkowo nasilił zjawisko odchodzenia nauczycieli z zawodu. Maleje również zainteresowanie młodych osób pracą w szkole, co ma związek z relatywnie niskimi płacami oraz atmosferą wokół zawodu nauczyciela.

5) sprawy emerytalne

6) propozycja nowelizacji – Karty Nauczyciela w obszarze oceny pracy nauczycieli (zmiana delegacji ustawowej – wykreślenie kryteriów dokonywania oceny).

Kolejnym istotnym dla ZNP tematem są zagrożenia związane z nowelizacją ustawy – Prawo oświatowe, zwaną lex Czarnek 2.0. Związek ostrzega, że wejście w życie zapisów zawartych w tej nowelizacji doprowadzi do:

1) zmiany ustroju polskiego systemu oświaty i przywrócenia centralnego zarządzania oświatą, a także stopniowego pozbawiania szkół autonomii;

2) zatrudniania w publicznych przedszkolach osób niebędących nauczycielami do prowadzenia wszystkich zajęć, a nie jak dotychczas zajęć rozwijających zainteresowania, a tym samym do likwidacji Karty Nauczyciela w tych placówkach
i zatrudniania na podstawie Kodeksu pracy;

3) zawieszania nauczycieli pełniących funkcję dyrektora szkoły – bez złożenia wniosku o wszczęcie postępowania dyscyplinarnego w sprawach „związanych
z zagrożeniem bezpieczeństwa uczniów”

4) urzędowej kontroli działalności stowarzyszeń i innych organizacji w szkołach,
a także – sformalizowania procedur, co spowoduje nie tylko ograniczenie wspierania systemu oświaty przez te podmioty, ale wręcz zablokuje ich działalność w szkole.
W praktyce negatywna opinia kuratora oświaty oznaczać będzie zakaz prowadzenia działalności w szkole przez daną organizację, nawet w sytuacji, gdy program zajęć zostanie pozytywnie zaopiniowany przez radę szkoły i radę rodziców. Oznacza to,
że opinia rady szkoły i rady rodziców stanie się opinią bezskuteczną
i bezprzedmiotową, co stanowi ograniczenie dotychczasowych kompetencji tych organów.

dlatego, uczestnicy Miasteczka Edukacyjnego ZNP,
rekomendują konkretne rozwiązania poprawiające sytuację
dzieci, wychowanków, uczniów, studentów,
nauczycieli oraz pracowników edukacji
Od 8 do 14 października 2022 roku działało w Warszawie Miasteczko Edukacyjne pod hasłem „Edukacja jest najważniejsza”, w którym odbywały się debaty i dyskusje na temat przyszłości edukacji oraz aktualnych problemów i wyzwań polskiej szkoły szeroko rozumianej – od przedszkola po uczelnie wyższe. Debaty w miasteczku toczyły się wokół ośmiu tematów:
• Młodzi nauczyciele
• Podstawa programowa i treści nauczania
• Pomoc psychologiczno-pedagogiczna i edukacja włączająca
• Czas pracy i warunki pracy nauczycieli
• Rodzice i organizacje pozarządowe w edukacji
• Nauka i szkolnictwo wyższe
• Pracownicy administracji i obsługi
• Finansowanie oświaty i wynagrodzenia
Rekomendacje i postulaty uczestników i uczestniczek Miasteczka Edukacyjnego zostały zaprezentowane 15 października 2022 r. podczas pikiety ZNP odbywającej się przed gmachem ministerstwa edukacji oraz przekazane ministrowi edukacji i premierowi.
Miasteczko to inicjatywa ZNP w ramach trwającej akcji protestacyjnej ws. narastających problemów edukacji.
2
Rekomendacje Miasteczka Edukacyjnego
Warszawa, 8 - 14 października 2022 r.
Edukacja na miarę XXI, a nie XIX wieku
„odchudzenie” podstawy programowej, indywidualizacja kształcenia w klasach do 20 uczniów, darmowe podręczniki na wszystkich etapach edukacyjnych, kształcenie kompetencji kluczowych, wsparcie specjalistów – psychologów i pedagogów, lekkie tornistry dla uczniów
Edukacja dobrze i racjonalnie finansowana
wzrost i urealnienie nakładów budżetowych na edukację od przedszkoli po uczelnie wyższe, prawne zagwarantowanie procentowego udziału wydatków na oświatę w stosunku do PKB na poziomie nie niższym niż 3 proc., realna poprawa sytuacji materialnej nauczycieli poprzez powiazanie systemu wynagradzania nauczycieli ze średnim wynagrodzeniem w gospodarce narodowej, finansowanie wynagrodzenia nauczycieli z budżetu państwa, wzrost wynagrodzeń pracowników niebędących nauczycielami
Edukacja ukierunkowana na kluczowe kompetencje, a nie szczegółowe wiadomości
kształcenie kompetencji kluczowych, w tym pracy zespołowej, krytycznego i twórczego myślenia, umiejętności rozwiązywania problemów; ograniczenie tradycyjnych metod nauczania na rzecz sposobów pracy, które autentycznie angażują młodych ludzi - takich, które budzą pasje, zachęcają do stawiania pytań, badania i robienia rzeczy ważnych dla siebie i pożytecznych dla świata; mądre korzystanie z nowych mediów i technologii
Edukacja z profesjonalną i dowartościowaną kadrą
dowartościowanie i docenienie kadry nauczycielskiej oraz pracowników edukacji, systemowe wspieranie rozwoju profesjonalnego, wprowadzenie radykalnej podwyżki nauczycielskich płac oraz mechanizmu gwarantującego ich regularny wzrost, mniej biurokracji, wyposażenie miejsc pracy nauczycieli, poprawa warunków pracy, modyfikacja systemu oceny pracy nauczycieli
Edukacja oparta na autonomii i samodzielności szkół, a nie centralnie sterowana
samodzielność szkoły zamiast centralnego sterowania, więcej decyzji w rękach dyrekcji, nauczycieli i nauczycielek; budowanie takich zespołów nauczycielskich, które wypracowują modele działania szkoły z uwzględnieniem potrzeb swoich
3
uczniów i społeczności lokalnej; przebudowa systemu nadzoru pedagogicznego – więcej doradztwa i wsparcia, mniej arbitralnej kontroli; faktyczna swoboda stosowania przez nauczycieli w realizacji programu nauczania i metod nauczania, współpraca z organizacjami społecznymi – korzystanie z ich wsparcia i zasobów
Edukacja równych szans
wsparcie dla dzieci z trudnościami i ze specjalnymi potrzebami, przeciwdziałanie selekcji oraz segregacji uczennic i uczniów, edukacja bez rankingów, szkoła wsparcia i współpracy, a nie rywalizacji; szkoła jako przyjazne miejsce z dobrym klimatem do nauki, dbanie o relacje nauczyciele–uczniowie–rodzice; wsparcie edukacyjne i psychospołeczne dzieci we współpracy z rodzicami; ograniczenie rywalizacji i nacisku na indywidualne sukcesy
Rekomendacje szczegółowe:
Młodzi nauczyciele
• Swoboda dydaktyczna nauczycielek i nauczycieli.
• Kształtowanie kompetencji kluczowych: przedmiotowych, ponadprzedmiotowych i przekrojowych.
• Psycholog lub psycholożka w każdej szkole oraz usprawnienie funkcjonującego dziś systemu wsparcia psychologicznego jako element poprawy dobrostanu dzieci i młodych ludzi.
• Klasy do 20 uczniów, darmowe podręczniki na każdym etapie edukacyjnym, lekki tornister, szanowanie czasu wolnego uczniów.
• Wyposażenie miejsc pracy nauczycieli i nauczycielek.
• Podniesienie prestiżu zawodu nauczyciela połączone z realnym wzrostem wynagrodzeń.
Podstawy programowe i treści nauczania
• Opracowanie nowoczesnych podstaw programowych, respektujących osiągnięcia współczesnej wiedzy naukowej, przy współpracy nauczycieli i środowiska naukowego – szeroka konsultacja projektu nowych podstaw w środowisku edukacyjnym. Konstrukcja podstawy programowej wspierająca autonomię nauczyciela poprzez swobodny dobór treści programowych na każdym etapie edukacyjnym, zapewniająca korelację międzyprzedmiotową.
4
• Rozumienie procesu kształcenia jako przygotowanie ucznia do funkcjonowania we współczesnym świecie – kształcenie kompetencji kluczowych, w tym pracy zespołowej, krytycznego i twórczego myślenia, umiejętności rozwiązywania problemów.
• Promowanie w treściach nauczania aktywnego obywatelstwa.
• Redukcja wiedzowych wymagań w aktualnej podstawie programowej, która zawiera ponad dwa tysiące wymagań przedmiotowych.
Czas pracy i warunki pracy nauczycieli
• Ponowne przeprowadzenie ogólnopolskiego badania czasu pracy nauczycieli przez właściwą jednostkę badawczą.
• Utrzymanie dotychczasowego wymiaru czasu pracy nauczyciela z wychowankiem i uczniem (tzw. pensum).
• Określenie dobowej normy czasu pracy nauczyciela, a także określenie zasady rozliczania czasu pracy nauczyciela podczas wycieczek, zielonych szkół etc.
• Wykreślenie z ustawy – Karta Nauczyciela godziny dostępności nauczyciela wprowadzonej przez ministra Przemysława Czarnka.
• Powrót do zasad dokonywania oceny pracy nauczyciela obowiązujących przed 1 września 2022 r.
• Zmiana przepisów ustawy - Karta Nauczyciela w celu wprowadzenia obowiązku stosowania - w pełnym zakresie - regulacji zawartych w tej ustawie wobec nauczycieli zatrudnionych w każdym typie i rodzaju publicznej szkoły i placówki oświatowej, prowadzonej przez inne podmioty niż JST.
• Zwiększenie nakładów finansowych na doskonalenie zawodowe nauczycieli tak, by podnoszenie kwalifikacji i kompetencji zawodowych nauczycieli możliwe było bez angażowania ich domowych budżetów.
• Wprowadzenie obowiązkowego instytucjonalnego wsparcia psychologicznego dla nauczycieli, w tym w zakresie profilaktyki, wczesnego wspomagania i leczenia.
• Prawne uregulowanie zasad dojazdu, w tym zwrotu kosztów podróży, z tytułu prowadzenia przez nauczyciela indywidualnego nauczania.
• Ustawowe określenie maksymalnej liczby uczniów/wychowanków w oddziałach na każdym etapie kształcenia, z uwzględnieniem uczniów o specjalnych potrzebach edukacyjnych w tym obcokrajowców/uchodźców.
• Wypracowanie systemu włączania ukraińskich dzieci i młodzieży do polskiego systemu ze szczególnym uwzględnieniem tworzenia oddziałów przygotowawczych, określającego zasady oceniania, klasyfikowania, przeprowadzania egzaminów i rekrutacji na różnych poziomach językowych.
5
• Faktyczne wyeliminowanie zjawiska nadmiernej biurokracji w szkole - sporządzenie przez resort edukacji wykazu obowiązujących w szkole dokumentów respektowanych przez organy nadzoru pedagogicznego.
• Rozpoczęcie w trybie pilnym procesu legislacyjnego nad projektem zmian w ustawie o nauczycielskich świadczeniach kompensacyjnych, umożliwiających podjęcie przez nauczyciela korzystającego z tego świadczenia zatrudnienia w szkole/placówce oświatowej.
• Rozszerzenie katalogu chorób zawodowych uprawniających do skorzystania z urlopu dla poratowania zdrowia, w przypadku wypalenia zawodowego (Światowa Organizacja Zdrowia wpisała wypalenie zawodowe do Międzynarodowej Klasyfikacji Chorób (ICD-11) z datą wejścia w życie 1 stycznia 2022 r.).
• Zmiana priorytetów nadzoru pedagogicznego z kontroli na wspomaganie.
• Faktyczna swoboda stosowania przez nauczycieli w realizacji programu nauczania metod nauczania, jakie uzna za najwłaściwsze spośród uznanych przez współczesne nauki pedagogiczne, oraz wyboru spośród zatwierdzonych do użytku szkolnego podręczników i innych pomocy naukowych.
• Monitorowanie przestrzegania przez organy prowadzące i dyrektorów obowiązku wyposażenia nauczyciela w pomoce dydaktyczne i sprzęt umożliwiający realizację zadań dydaktycznych, wychowawczych i opiekuńczych, także podczas nauki zdalnej.
• Współpraca Państwowej Inspekcji Pracy z zakładowymi społecznymi inspektorami pracy w celu ograniczenia negatywnych czynników psychofizycznych mających wpływ na zdrowie pracowników, zagrażających bezpieczeństwu pracy w szkołach i placówkach oświatowych.
Finansowanie oświaty i wynagrodzenia nauczycieli
• Faktyczne uwzględnienie w polityce budżetowej priorytetowego znaczenia edukacji wśród podstawowych zadań polskiego państwa. Określenie w ustawie – Prawo oświatowe procentowego udziału wydatków na oświatę w stosunku do PKB na poziomie nie niższym niż 3 proc.
• Powiazanie systemu wynagradzania nauczycieli ze średnim wynagrodzeniem w gospodarce narodowej (realizacja obywatelskiej inicjatywy ustawodawczej).
• Finansowanie wynagrodzenia nauczycieli z budżetu państwa (realizacja obywatelskiej inicjatywy ustawodawczej).
• Zmiana zasad finansowania publicznych szkół i placówek prowadzonych przez inne niż JST podmioty - powinny być finansowane bezpośrednio z budżetu państwa, a nie z subwencji oświatowej.
6
Pracownicy oświatowej administracji i obsługi
• Kształtowanie adekwatnych do warunków i rodzaju pracy płac pracowników niebędących nauczycielami zatrudnionych szkołach i placówkach oświatowych oraz pieczy zastępczej poprzez zmianę rozporządzenia w sprawie wynagradzania pracowników samorządowych.
• Monitorowanie przestrzegania przepisów prawa w instytucjonalnej pieczy zastępczej – placówkach opiekuńczo-wychowawczych w zakresie limitów miejsc, wieku wychowanków, umieszczania dzieci w odpowiednich typach placówek oraz czasu trwania postępowań sądowych.
• Podjęcie działań na rzecz wprowadzenia zmian w przepisach ustawy o pracownikach samorządowych i aktach wykonawczych do ustawy, ustalających prawo do dodatku za trudne i uciążliwe warunki pracy dla pracowników samorządowych zatrudnionych na stanowisku wychowawcy w placówce opiekuńczo-wychowawczej i na stanowisku pomocy nauczyciela i woźnego w przedszkolu i szkole specjalnej.
Rodzice i edukacje pozarządowe w edukacji
• Samodzielność szkoły zamiast centralnego sterowania (mniej biurokracji, więcej decyzji w rękach dyrekcji, nauczycieli i nauczycielek; budowanie takich zespołów nauczycielskich, które wypracowują modele działania szkoły z uwzględnieniem potrzeb swoich uczniów i społeczności lokalnej; przebudowa systemu nadzoru pedagogicznego – więcej doradztwa i wsparcia, mniej arbitralnej kontroli).
• Szkoła dobrze i racjonalnie finansowana (wzrost i urealnienie nakładów budżetowych na edukację szkolną i przedszkolną; zmniejszenie „luki oświatowej”: finansowanie z budżetu centralnego, które pokrywa koszty wynagrodzeń; wprowadzenie radykalnej podwyżki nauczycielskich płac oraz mechanizmu gwarantującego ich regularny wzrost).
• Szkoła profesjonalnych i dowartościowanych nauczycielek i nauczycieli (dowartościowanie i docenienie kadry nauczycielskiej; systemowe wspieranie rozwoju profesjonalnego; stałe doskonalenie w ramach zespołów i sieci nauczycielskich; włączenie do programów kształcenia autentycznych praktyk w szkołach; mentoring dla młodych nauczycielek i nauczycieli, superwizja dla doświadczonych).
• Szkoła na miarę XXI, a nie XIX wieku (ograniczenie tradycyjnych metod nauczania na rzecz sposobów pracy, które autentycznie angażują młodych ludzi - takich, które budzą pasje, zachęcają do stawiania pytań, badania i robienia rzeczy ważnych dla siebie i pożytecznych dla świata; mądre korzystanie z nowych mediów i technologii, także w pracy zespołowej).
• Szkoła kompetencji kluczowych, a nie szczegółowych wiadomości (pilne „odchudzenie” podstaw programowych, a docelowo zmiana paradygmatu, zamiast nacisku
7
na szczegółowe wiadomości – kształcenie kompetencji kluczowych, w tym pracy zespołowej, rozwiązywania problemów, krytycznego i twórczego myślenia).
• Szkoła równych szans i równego traktowania (wsparcie dla dzieci z trudnościami i ze specjalnymi potrzebami;. przeciwdziałanie selekcji oraz segregacji uczennic i uczniów; edukacja bez rankingów – każda szkoła ma coś do zaoferowania; dofinansowanie placówek na terenach wiejskich; szacunek dla różnorodności oraz profilaktyka dyskryminacji i przemocy motywowanej uprzedzeniami).
• Szkoła wsparcia i współpracy, a nie rywalizacji (szkoła jako przyjazne miejsce z dobrym klimatem do nauki; dbanie o relacje i więzi w triadzie: nauczyciele–uczniowie–rodzice; wsparcie edukacyjne i psychospołeczne dzieci we współpracy z rodzicami; ograniczenie rywalizacji i nacisku na indywidualne sukcesy (i porażki); praca zespołowa na co dzień).
• Szkoła demokracji i zaangażowania (rozwijanie kultury demokratycznej i samorządności uczniowskiej; edukacja obywatelska na co dzień, z naciskiem na zaangażowanie w życie szkoły i lokalnej wspólnoty; współpraca z organizacjami społecznymi – korzystanie z ich wsparcia i zasobów).
• Szkoła społeczności lokalnej, a nie ministerstwa oświaty (szkoła samorządowa otwarta na lokalną wspólnotę i wzmacniająca ją; jednostki samorządowe jako zaangażowany organizator oświaty; udział mieszkańców w konsultowaniu i tworzeniu wizji rozwoju edukacji; korzystanie z zasobów społeczności w codziennej pracy szkoły).
• Szkoła pluralizmu (dialog światopoglądowy, a nie monolog; debaty i rozmowy o wartościach i wizjach świata – z przestrzenią na różnice zdań i kontrowersji; szkoła z edukacją polityczną, ale bez indoktrynacji i partyjnych ideologii; niezależność programowa i dydaktyczna, także od władz lokalnych).
Nauka i szkolnictwo wyższe
• Zwiększenie poziomu finansowania nauki i szkolnictwa wyższego adekwatnie do roli szkolnictwa wyższego i nauki i jej znaczenia dla rozwoju społeczno-gospodarczego kraju.
Propozycja nowelizacji artykułu 383 ustawy Prawo o szkolnictwie wyższym i nauce:
1. Środki finansowe planowane w budżecie państwa na finansowanie szkolnictwa wyższego i nauki są zwiększane corocznie, począwszy od roku 2023, co najmniej o wielkość 0,3% PKB, do roku w którym nakłady osiągną 3% PKB.
2. Środki, o których mowa w ust. 1, obejmują wydatki budżetowe w:
1) części budżetu państwa, której dysponentem jest minister;
2) dziale „szkolnictwo wyższe i nauka” w innych częściach budżetu państwa.
8
3. Środki finansowe planowane w budżecie państwa na finansowanie szkolnictwa wyższego i nauki na dany rok budżetowy nie mogą być niższe niż środki planowane w roku poprzedzającym dany rok budżetowy.
• Wzrost wynagrodzeń pracowników szkolnictwa wyższego i nauki.
Niskie wynagrodzenia pracowników tego sektora powodują, że zawód uczonego w Polsce jest mało atrakcyjny. Efektem tego jest brak zainteresowania podjęciem pracy w szkołach wyższych przez najzdolniejszych i najbardziej kreatywnych absolwentów.
Rekomendacja: W roku 2022 roku, w celu złagodzenia skutków inflacji i jednocześnie zrekompensowania braku wzrostu wynagrodzeń w roku 2021 domagamy się 20% wzrostu wynagrodzeń dla wszystkich pracowników szkolnictwa wyższego i nauki. Nowelizacja artykułu 137 ust. 2 ustawy Prawo o szkolnictwie wyższym i nauce: Wysokość minimalnego wynagrodzenia profesora wynosi co najmniej trzykrotność minimalnego wynagrodzenia za pracę, ustalanego corocznie na podstawie Rozporządzenia Rady Ministrów.
Rekomendacja – 20% wzrost wynagrodzeń zasadniczych dla pracowników szkolnictwa wyższego i nauki jeszcze w tym roku i podwyżki płac powyżej poziomu inflacji, adekwatnie do poziomu wzrostu PKB w następnych latach.
• Uznanie roli szkolnictwa wyższego i nauki w społeczeństwie. Dyskusja ze środowiskiem akademickim na temat skutków ostatnich reform nauki i szkolnictwa wyższego z obiektywną oceną dotychczasowego działania ustawy Prawo o szkolnictwie wyższym i nauce.
Wprowadzenie następujących zmian:
1. Ustawowo zagwarantować większy udział przedstawicieli związków zawodowych w istotnych sprawach pracowniczych, czyli w ocenie okresowej nauczycieli akademickich oraz zagwarantować udział z głosem doradczym w Radach Uczelni.
2. Ustawowo oddzielić zasady ewaluacji dyscyplin w jednostkach od zasad oceny okresowej nauczycieli akademickich.
• Poprawa sytuacji i zmiana statusu zawodowego pracowników wsparcia
Nazwa pracownicy niebędący nauczycielami akademickimi ma charakter wykluczający, dychotomiczny (nauczyciel i nienauczyciel). Rekomendacja – poszukać innego terminu, aby nazwać tą grupę pracowników uczelni wyższych (np. pracownicy administracyjni, pracownicy badawczo- i inżynieryjno-techniczni, bibliotekarze, informatycy, pracownicy działalności wydawniczej, pracownicy obsługi i pozostali pracownicy szkolnictwa wyższego).
• regulować zasady kształtowania wynagrodzeń pracowników niebędących nauczycielami akademickimi.
Rekomendacja - powiązać ustawowo wynagrodzenia zasadnicze pracowników niebędących nauczycielami akademickimi z wynagrodzeniami zasadniczymi nauczycieli akademickich (odnosząc procentowo do minimalnego wynagrodzenia zasadniczego profesora, podobnie jak to ma miejsce w przypadku stanowisk nauczycieli akademickich).

ZNP wnioskuje do Premiera RP o dodatek covidowy dla nauczycieli oraz pracowników administracji i obsługi jednostek systemu oświaty. Nauczyciele i inni pracownicy jednostek systemu oświaty, podobnie jak pracownicy systemu ochrony zdrowia, od samego początku pandemii byli narażeni na bezpośrednie niebezpieczeństwo zarażenia się wirusem Covid-19.

Szanowny Pan

Mateusz Morawiecki

Prezes Rady Ministrów

Związek Nauczycielstwa Polskiego występuje do Prezesa Rady Ministrów
o zobowiązanie Ministra Edukacji i Nauki w porozumieniu z Ministrem Zdrowia do wypłaty środków z Funduszu Przeciwdziałania COVID-19 – z przeznaczeniem na dodatek covidowy dla nauczycieli oraz pracowników administracji i obsługi jednostek systemu oświaty.

Zgodnie z treścią art. 65 ust. 3 ustawy z dnia 31 marca 2020 r. o zmianie ustawy
o szczególnych rozwiązaniach związanych z zapobieganiem, przeciwdziałaniem
i zwalczaniem COVID-19, innych chorób zakaźnych oraz wywołanych nimi sytuacji kryzysowych oraz niektórych innych ustaw (Dz.U. poz. 568 ze zm.) Prezes Rady Ministrów może upoważnić do składania dyspozycji wypłaty ze środków Funduszu ministra kierującego określonym działem administracji rządowej, określając jednocześnie zakres tego upoważnienia.

Należy zauważyć, że nauczyciele i inni pracownicy jednostek systemu oświaty, podobnie jak pracownicy systemu ochrony zdrowia, od samego początku pandemii byli narażeni na bezpośrednie niebezpieczeństwo zarażenia się wirusem Covid-19. Przez długi okres nauczyciele byli pozbawieni dostępu do szczepionek i testów, a mimo to wykonywali swoją pracę bezpośrednio na rzecz dzieci i młodzieży.

W szczególności dotyczy to nauczycieli i pracowników przedszkoli, które to jednostki
w zasadzie przez cały okres pandemii były dostępne dla dzieci.

W okresie ograniczenia funkcjonowania jednostek systemu oświaty nauczyciele wykonywali pracę zdalną, która wiązała się z koniecznością wielogodzinnego korzystania z komputera, co również nie pozostawało bez niekorzystnych konsekwencji dla ich stanu zdrowia. Nauczyciele otrzymali świadczenie w wysokości 500 złotych, które tylko w części pozwoliło na zakup sprzętu do realizowania swoich obowiązków
w formie zdalnej, ale dotychczas nie podjęto próby zrekompensowania im uszczerbku na zdrowiu, jaki wystąpił  w związku z pracą wykonywaną w okresie pandemii.

Należy zauważyć, że w wielu państwach europejskich dodatek covidowy został wypłacony nauczycielom na takich samych zasadach, na jakich objęto tym świadczeniem zawody medyczne.

Z informacji medialnych wynika, że specjalny jednorazowy dodatek do wynagrodzenia
z powodu ryzyka zakażenia się COVID-19 w szkole otrzymali nauczyciele
w Niemczech. Ponadto w Niemczech około 3,5 miliona pracowników sektora publicznego, w tym medyków i nauczycieli, otrzymało podwyżkę o 2,8 procent i wolną od podatku premię COVID-19 w wysokości 1300 euro. Po  650 euro premii covidowej otrzymali praktykanci i stażyści w instytucjach publicznych.

W Polsce nauczyciele i pracownicy jednostek systemu oświaty nie otrzymali żadnego wsparcia związanego z częściowym zrekompensowaniem negatywnych skutków pracy w okresie pandemii – mimo, że nauczyciele oraz pracownicy administracji i obsługi szkół i przedszkoli pracowali, a także nadal pracują w warunkach podwyższonego ryzyka zakażenia koronawirusem.

Z poważaniem,

Sławomir Broniarz /-/

Prezes ZNP

1. Problematyka prawna

1. Udział przedstawicieli związków zawodowych podczas konkursu na dyrektora szkoły/placówki

Zgodnie z art. 63 ust. 14  pkt 3 ustawa z 14 grudnia 2016 r. – Prawo oświatowe (tekst jedn. Dz.U. z 2021 r. poz. 1082.)  w skład komisji konkursowej na dyrektora szkoły wchodzi m.in. po jednym przedstawicielu organizacji związkowych reprezentatywnych w rozumieniu ustawy o Radzie Dialogu Społecznego, wyłonionym spośród członków ich jednostek organizacyjnych albo jednostek organizacyjnych organizacji związkowych wchodzących w skład reprezentatywnych organizacji związkowych, zrzeszających nauczycieli, obejmujących swoim zakresem działania szkołę lub placówkę, w której konkurs się odbywa.

Czy w skład komisji konkursowej dokonującej wyboru dyrektora szkoły winien wejść przedstawiciel organizacji związkowej, która nie zrzesza nauczycieli zatrudnionych w danej szkole, w której przeprowadzany jest konkurs?
Tego typu pytania i wątpliwości stawia wielu samorządowców (organów prowadzących szkołę), dyrektorów szkół/placówek, a niekiedy prawnicy.

Na wspomniane pytanie odpowiedź znajdziemy w najnowszym wyroku  z dnia
11 lutego 2021 r. WSA w Olsztynie. Przed powyższym pytaniem został postawiony Wojewódzki Sąd Administracyjny w Olsztynie (wyrok z dnia 11 lutego 2021 r.,
II SA/Ol 831/20)

W rozpatrywanej sprawie podstawowe znaczenie ma wykładnia art. 63 ust. 14 pkt 3 ustawy Prawo oświatowe, który stanowi, że w celu przeprowadzenia konkursu organ prowadzący szkołę lub placówkę powołuje komisję konkursową w składzie: (...)
3) po jednym przedstawicielu organizacji związkowych reprezentatywnych
w rozumieniu ustawy o Radzie Dialogu Społecznego, wyłonionym spośród członków ich jednostek organizacyjnych albo jednostek organizacyjnych organizacji związkowych wchodzących w skład reprezentatywnych organizacji związkowych, zrzeszających nauczycieli, obejmujących swoim zakresem działania szkołę lub placówkę, w której konkurs się odbywa - z zastrzeżeniem ust. 15.

WSA przyjął stanowisko, że z przepisów art. 1 ust. 1 i art. 7 ust. 1 ustawy
o związkach zawodowych wynika odpowiednio, iż związek zawodowy jest dobrowolną i samorządną organizacją ludzi pracy, powołaną do reprezentowania
i obrony ich praw, interesów zawodowych i socjalnych oraz, że w zakresie praw
i interesów zbiorowych związki zawodowe reprezentują wszystkie osoby, o których mowa w art. 2 ust. 1 i 3-6, niezależnie od ich przynależności związkowej. Nie można zatem ograniczać udziału przedstawicieli organizacji związkowych w komisji konkursowej tylko do tych organizacji związkowych, które działają na terenie szkoły lub placówki, a więc zrzeszają pracowników danej szkoły lub placówki. Udział organizacji związkowych w komisji konkursowej wynika bowiem także z istoty i celu działalności tych organizacji. 

Sąd wskazał także, że powyższą wykładnię wzmacnia zmiana Prawa oświatowego dokonana ustawą z dnia 15 czerwca 2018 r. o zmianie ustawy - Prawo oświatowe (Dz. U. z 2018 r. poz. 1290), która weszła w życie w dniu 19 lipca 2018 r. Przed nowelizacją ustawy wspomniany przepis art. 63 ust. 14 ustawy Prawo oświatowe,
w odniesieniu do reprezentacji organizacji związkowych wskazywał, że w skład komisji konkursowej wchodzi po jednym przedstawicielu zakładowych organizacji związkowych będących jednostkami organizacyjnymi organizacji związkowych reprezentatywnych w rozumieniu ustawy o Radzie Dialogu Społecznego albo jednostkami organizacyjnymi organizacji związkowych wchodzących w skład organizacji związkowych reprezentatywnych w rozumieniu ustawy o Radzie Dialogu Społecznego, zrzeszających nauczycieli, przy czym przedstawiciel ten nie może być zatrudniony w szkole lub placówce, której konkurs dotyczy. Poprzez zatem usunięcie pojęcia "zakładowa organizacja związkowa" ze znowelizowanego przepisu, zamiarem ustawodawcy było powołanie do składu komisji przedstawicieli każdej organizacji związkowej z danego terenu, w tym nie mającej swoich przedstawicieli zatrudnionych u danego pracodawcy. 

W świetle powyższego, do komisji konkursowej należy zdaniem Sądu powołać przedstawicieli wszystkich organizacji związkowych reprezentatywnych
w rozumieniu ustawy o Radzie Dialogu Społecznego, obejmujących swoim zakresem działania szkołę lub placówkę, bez względu na to, czy organizacje te zrzeszają nauczycieli szkoły lub placówki, w której odbywa się konkurs.

2. Wynagrodzenie dla nauczycieli wychowania fizycznego realizujących zajęcia w grupach łączonych w szkołach podstawowych

Przepis art. 96 ust. 4 ustawy z 14 grudnia 2016 r. – Prawo oświatowe (tekst jedn. Dz.U. z 2021 r. poz. 1148 ze zm.) jedynie ogólnie stanowi, że w szkołach podstawowych działających w szczególnie trudnych warunkach demograficznych lub geograficznych, w zakresie danego etapu edukacyjnego dopuszcza się organizację nauczania w klasach łączonych, nie definiując jednocześnie tego pojęcia.

W obecnym stanie prawnym regulację tę uzupełnia § 13 ust. 2 rozporządzenia Ministra Edukacji Narodowej z 28.02.2019 r. w sprawie szczegółowej organizacji publicznych szkół i publicznych przedszkoli (Dz. U. z 2019 r. poz. 502), który wskazuje zasady prowadzenia zajęć w klasie łączonej. Zgodnie z nim w szkole obowiązkowe zajęcia edukacyjne są organizowane w oddziałach, w grupie oddziałowej, grupie międzyoddziałowej, grupie międzyklasowej lub grupie międzyszkolnej.

Odrębnym przepisem prawnym, który reguluje organizację zajęć wychowania fizycznego zarówno w szkole podstawowej, jak i szkołach ponadpodstawowych jest  § 7 ust. 1 pkt 7 i ust. 4 rozporządzenia Ministra Edukacji Narodowej z 3 kwietnia 2019 r. w sprawie ramowych planów nauczania dla publicznych szkół (Dz. U. z 2019 r. poz. 639). Przepis ten stanowi: „… na obowiązkowych zajęciach wychowania fizycznego; zajęcia mogą być prowadzone w grupie oddziałowej, międzyoddziałowej lub międzyklasowej, a w przypadku zespołu szkół - także w grupie międzyszkolnej, liczącej nie więcej niż 26 uczniów, z tym, że jeżeli w skład grupy oddziałowej, międzyoddziałowej, międzyklasowej lub międzyszkolnej wchodzą uczniowie posiadający orzeczenie o potrzebie kształcenia specjalnego wydane ze względu na niepełnosprawność uczęszczający do oddziałów integracyjnych lub uczniowie oddziałów specjalnych, liczba uczniów w grupie nie może być większa niż liczba uczniów odpowiednio w oddziale integracyjnym lub oddziale specjalnym określona
w przepisach wydanych na podstawie art. 111 ustawy - Prawo oświatowe” Zgodnie
z przywołanym przepisem  w klasach IV-VIII szkoły podstawowej podział na grupy jest obowiązkowy na obowiązkowych zajęciach wychowania fizycznego; zajęcia mogą być prowadzone w grupie oddziałowej, międzyoddziałowej lub międzyklasowej, liczącej nie więcej niż 26 uczniów. W klasach IV-VIII szkoły podstawowej, w zależności od realizowanej formy tych zajęć, mogą być prowadzone łącznie albo oddzielnie dla dziewcząt i chłopców.

W związku z powyższym powstaje pytanie, czy nauczycielowi wychowania fizycznego przysługuje dodatek za pracę w trudnych warunkach - łączenie klas,
w sytuacji kiedy jest utworzona grupa np. z klas IV i V,  lub VII – VIII do 26 uczniów? Czy ten dodatek przysługuje, kiedy klasy są łączone ze względu na małą liczebność, w tym mają też połączony w-f?

Zgodnie z art. 34 Karty Nauczyciela, nauczycielom pracującym w trudnych lub uciążliwych warunkach przysługuje z tego tytułu dodatek za warunki pracy. Szczegółowe informacje na jego temat są zawarte w rozporządzeniu Ministra Edukacji Narodowej i Sportu z 31 stycznia 2005 r. w sprawie wysokości minimalnych stawek wynagrodzenia zasadniczego nauczycieli, ogólnych warunków przyznawania dodatków do wynagrodzenia zasadniczego oraz wynagradzania za pracę w dniu wolnym od pracy (tekst jedn. Dz. U. z 2014 r., poz. 416). Zgodnie z § 8 pkt 10 wspomnianego  rozporządzenia Ministra Edukacji Narodowej i Sportu
z 31.01.2005 r. za pracę w trudnych warunkach uznaje się prowadzenie przez nauczycieli zajęć dydaktycznych w klasach łączonych w szkołach podstawowych.

W tym miejscu pojawia się problem, czy  grupę oddziałową, międzyoddziałową lub międzyklasową, liczącą nie więcej niż 26 uczniów należy traktować jako klasę,
o której mowa w § 8 pkt 10 wspomnianego  rozporządzenia Ministra Edukacji Narodowej i Sportu z 31.01.2005 r.

Z pomocą w tym zakresie przychodzi wyrok Sądu Najwyższego z dnia 5 lipca
1995 r., I PRN 30/95. W wyroku Sąd Najwyższy wskazuje, że nauczyciel szkoły podstawowej prowadzący zajęcia wychowania fizycznego w grupach międzyklasowych (czyli składających się z uczniów – dziewcząt albo chłopców – na różnym poziomie nauczania) ma prawo do dodatku z tytułu prowadzenia zajęć w klasach łączonych, ponieważ pojęcie klasy jest tożsame m.in.
z pojęciem grupy. 

Sprawa dotyczyła nauczyciela prowadzącego zajęcia w grupach międzyklasowych złożonych z dziewcząt z klas V i VI i oddzielnie z klas VII i VIII oraz z chłopców
z klas V i VI i oddzielnie z klas VII i VIII. W każdej z tych grup nauczyciel realizował jeden program, w ramach którego stopniowano trudność ćwiczeń w zależności od wieku dzieci, ich predyspozycji fizycznych itp. W uzasadnieniu wyroku podkreślono, że pojęcie klasy łączonej należy rozumieć także jako grupę międzyklasową, w której nauczyciel prowadzi pracę z zespołem uczniów, który składa się z uczniów będących na różnym poziomie nauczania oraz wskazano, że prowadzenie zajęć
w grupach jest drugą (obok oddziału) formą organizacji procesu nauczania, która też może polegać na odbywaniu zajęć z uczniami różnych roczników klas. Nauczyciel nabywa wówczas prawo do omawianego dodatku także wówczas, gdy w danej szkole podstawowej nie funkcjonują klasy łączone, zorganizowane na podstawie przepisów wymienionych na wstępie; jego uprawnienie do dodatku do wynagrodzenia wynika z prowadzenia zajęć z grupą międzyklasową.

Z kolei prowadzenie zajęć w grupie międzyoddziałowej, czyli składającej się
z uczniów na tym samym poziomie nauczania z różnych równoległych klas, nie jest prowadzeniem zajęć w klasie łączonej (w grupie międzyklasowej). Prowadzenie zajęć z grupą międzyoddziałową nie jest wymienione w § 8 ww. rozporządzenia jako praca w trudnych warunkach, a więc w takim przypadku nauczyciel wychowania fizycznego nie jest uprawniony do dodatku za warunki pracy.

Reasumując. Z treści rozporządzenia Ministra Edukacji Narodowej i Sportu
z 31 stycznia 2005 r. w sprawie wysokości minimalnych stawek wynagrodzenia zasadniczego nauczycieli, ogólnych warunków przyznawania dodatków do wynagrodzenia zasadniczego oraz wynagradzania za pracę w dniu wolnym od pracy oraz  wyroku Sądu Najwyższego z dnia 5 lipca 1995 r., I PRN 30/95 wynika,
że nauczyciel szkoły podstawowej prowadzący zajęcia wychowania fizycznego
w grupach międzyklasowych (czyli składających się z uczniów – dziewcząt albo chłopców – na różnym poziomie nauczania) ma prawo do dodatku z tytułu prowadzenia zajęć w klasach łączonych, ponieważ pojęcie klasy jest tożsame m.in. z pojęciem grupy. 

Ważne! Jeśli pracodawca pozbawił pracownika dodatku za pracę w warunkach ciężkich bądź trudnych przysługuje mu prawo wyrównania należnego mu wynagrodzenia aż za trzy lata wstecz. Oczywiście wraz z odsetkami. Jeżeli pracodawca nie chce wypłacić nauczycielowi dodatku za pracę w warunkach trudnych, tj. w klasach łączonych, to wówczas może wystąpić do PIP lub do Sądu Pracy z powództwem o zapłatę.

3. Renta pracownika (w tym także nauczyciela) a dalsze zatrudnienie

Renta z tytułu niezdolności do pracy przysługuje osobie, która spełnia łącznie trzy warunki:

• jest niezdolna do pracy (całkowicie bądź częściowo),
• ma wymagany – odpowiedni do wieku – staż ubezpieczenia (okres składkowy
  i nieskładkowy):
  • 1 rok – jeżeli stał się niezdolny do pracy zanim ukończyłeś 20 lat,
  • 2 lata – jeżeli stał się niezdolny do pracy między 20 a 22 rokiem życia,
  • 3 lata – jeżeli stał się niezdolny do pracy między 22 a 25 rokiem życia,
  • 4 lata – jeżeli stał się niezdolny do pracy między 25 a 30 rokiem życia,
  • 5 lat – jeżeli stał się niezdolny do pracy po ukończeniu 30 lat, przy czym okres ten musi przypadać w ciągu ostatnich 10 lat:

• przed dniem, w którym zgłosił wniosek o rentę, lub
• przed dniem, w którym powstała  niezdolność do pracy;

• Twoja niezdolność do pracy powstała w czasie okresów składkowych lub nieskładkowych wskazanych w ustawie emerytalnej,  albo w ciągu 18 miesięcy od ustania tych okresów. Ten wymóg nie obowiązuje, jeśli spełnisz łącznie następujące warunki:

• jesteś całkowicie niezdolny do pracy oraz
• masz co najmniej:

• 20-letni staż ubezpieczeniowy – jeśli jesteś kobietą,
• 25-letni staż ubezpieczeniowy– jeśli jesteś mężczyzną.

Ważne! Jeśli stałeś się niezdolny do pracy po ukończeniu 30 lat, nie musisz posiadać 5 lat w 10 latach przed zgłoszeniem wniosku lub powstaniem niezdolności do pracy, jeśli jesteś całkowicie niezdolny do pracy  oraz udowodniłeś:

• 25 lat składkowych – kobieta,30 lat  składkowych – mężczyzna.

Jednak przyznanie prawa do renty z tytułu niezdolności do pracy nie wyklucza możliwości podjęcia przez pracownika pracy. A to oznacza, że sam fakt przyznania świadczenia nie może stanowić podstawy do rozwiązania z nim  stosunku pracy (umowy o pracę) - zwłaszcza, jeżeli lekarz z ZUS orzekł tylko
o częściowej niezdolności do pracy. Możliwość taka zaistnieje dopiero po tym,
jak lekarz medycyny pracy stwierdzi, na podstawie badania kontrolnego przeciwwskazania do jej wykonywania.

Pracodawca nie może dopuścić do pracy pracownika bez aktualnego orzeczenia lekarskiego stwierdzającego brak przeciwwskazań do pracy na określonym stanowisku w warunkach pracy opisanych w skierowaniu na badania lekarskie. Dlatego, jeżeli pracownik nie zostanie uznany za całkowicie niezdolnego do pracy przez lekarza orzecznika ZUS, pracodawca będzie mógł z nim rozwiązać umowę o pracę dopiero, gdy jego niezdolność na danym stanowisku pracy stwierdzi lekarz medycyny pracy. Potwierdza to wyrok Sądu Najwyższego z 16 grudnia 1999 r. (sygn. akt I PKN 469/99, OSNP 2001/10/346), w którym orzeczono, że: "(...) Przeciwwskazanie lekarskie do wykonywania choćby jednego obowiązku należącego do zakresu czynności na zajmowanym stanowisku pracy uzasadnia wypowiedzenie umowy o pracę (...)".

Zgodnie z art. 229 § 2 ustawy Kodeks pracy, w przypadku niezdolności do pracy trwającej dłużej niż 30 dni, spowodowanej chorobą, pracownik podlega kontrolnym badaniom lekarskim. Celem tych badań jest ustalenie zdolności do wykonywania pracy na dotychczasowym stanowisku.

Kontrolne badania lekarskie przeprowadza się w miarę możliwości w godzinach pracy. Pracownik zachowuje za ten czas prawo do wynagrodzenia. Natomiast
w razie konieczności przejazdu na badania do innej miejscowości, pracownikowi przysługują należności na pokrycie kosztów według zasad obowiązujących przy podróżach służbowych.

Kontrolne badania lekarskie przeprowadza się na podstawie skierowania wydanego przez pracodawcę. Jest ono wydawane w dwóch egzemplarzach, z których jeden otrzymuje osoba kierowana na badania. Szczegółowe kwestie związane z pracowniczymi badaniami profilaktycznymi zostały uregulowane w rozporządzeniu Ministra Zdrowia i Opieki Społecznej w sprawie przeprowadzania badań lekarskich pracowników, zakresu profilaktycznej opieki zdrowotnej nad pracownikami oraz orzeczeń lekarskich wydawanych do celów przewidzianych w Kodeksie pracy.

W przypadku nauczycieli zastosowanie będą mieć przepisy wynikające z Karty Nauczyciela – art. 23 ust. 1 pkt 3 i ust. 4 pkt 2.

4. Urlop kadry kierowniczej, w tym dyrektora szkoły po wygaśnięciu mandatu dyrektora szkoły z dniem 31 sierpnia

Od 1 stycznia 2018 r. kadra kierownicza placówek feryjnych korzysta z urlopu wypoczynkowego w wymiarze 35 dni roboczych tj. na takich zasadach jak nauczyciele placówek nieferyjnych.

Od 1 stycznia 2018 r. :

• dyrektor szkoły,
• wicedyrektor szkoły,
• nauczyciel pełniący inne stanowisko kierownicze w szkole,
• nauczyciel, który przez okres co najmniej 10 miesięcy pełni obowiązki kierownicze w zastępstwie nauczyciela, któremu powierzono stanowisko kierownicze,

mają prawo do urlopu wypoczynkowego w wymiarze 35 dni roboczych w czasie ustalonym w planie urlopów – podstawa prawna: art. 64 ust. 2a Karty Nauczyciela.

Plan urlopów ustala pracodawca, biorąc pod uwagę wnioski pracowników
i konieczność zapewnienia normalnego toku pracy. Oznacza to, że plan urlopów dla kadry kierowniczej szkoły ustala dyrektor. Natomiast zgodę na określone terminy urlopu wypoczynkowego dyrektora wyraża organ prowadzący szkołę, gdyż do tego organu należy wykonywanie czynności z zakresu prawa pracy w stosunku do dyrektora szkoły – podstawa prawna: art. 10 ust. 1 pkt 6 ustawy z dnia 14 grudnia 2016 r. – Prawo oświatowe.

Kadra kierownicza szkoły ma prawo do urlopu na żądanie w wymiarze 4 dni. Zgodnie
z art. 163 §1 Kodeksu pracy planem urlopów nie obejmuje się 4 dni urlopu na żądanie.

Problem z wymiarem urlopu wypoczynkowego dla dyrektora szkoły pojawia się
w momencie zakończenia sprawowania funkcji dyrektora, gdy dana osoba nadal jest zatrudniona w szkole, jednak wyłącznie na stanowisku nauczyciela. Wynika to
z faktu, że w przypadku powierzenia stanowiska kierowniczego nauczycielowi pracującemu już w tej placówce powierzenie to nie staje się podstawą nawiązania nowego stosunku pracy, ten już bowiem istnieje, lecz jedynie przyznaniem dodatkowych dyrektorskich obowiązków. Odwołanie ze stanowiska dyrektora czy też zakończenie kadencji nie powoduje zatem rozwiązania stosunku pracy, a jedynie pozbawienie dodatkowej funkcji, natomiast nauczycielski stosunek pracy nadal istnieje, ze wszelkimi wynikającymi stąd uprawnieniami, w tym urlopowymi.

Zgodnie z art. 66a ust. 1 Karty Nauczyciela, jeżeli nauczyciel szkoły nieferyjnej nie może rozpocząć urlopu wypoczynkowego w ustalonym terminie z przyczyn usprawiedliwiających nieobecność w pracy, a w szczególności z powodu:

• czasowej niezdolności do pracy wskutek choroby,
• odosobnienia w związku z chorobą zakaźną,
• powołania na ćwiczenia wojskowe lub na przeszkolenie wojskowe albo stawienia się do pełnienia terytorialnej służby wojskowej rotacyjnie, na czas do trzech miesięcy,
• urlopu macierzyńskiego,
• urlopu dla poratowania zdrowia,
• urlop wypoczynkowy ulega przesunięciu na termin późniejszy.

Również części urlopu niewykorzystanego z przywołanych przyczyn należy udzielić
w terminie późniejszym.

Natomiast zgodnie art. 66a ust. 3 Karty Nauczyciela przepisy te stosuje się odpowiednio do dyrektora i wicedyrektora oraz nauczyciela pełniącego inne stanowisko kierownicze w szkole, a także nauczyciela, który przez okres co najmniej 10 miesięcy pełni obowiązki kierownicze w zastępstwie nauczyciela, któremu powierzono stanowisko kierownicze.

Dyrektor kończy kadencję 31 sierpnia danego roku i od 1 września danego roku staje się nauczycielem zatrudnionym  w tej szkole na pełnym etacie. Dyrektor do
31 sierpnia danego roku wykorzystał część (np. 22 dni urlopu) przysługującemu mu urlopu wypoczynkowego (w wymiarze 35 dni) W związku z powyższym pojawia się pytanie, czy pozostałą część urlopu (13 dni urlopu) były dyrektor jako nauczyciel może wykorzystać w terminie późniejszym.   W tej sprawie pojawiają się sprzeczne opinie prawne prawników. Niektórzy prawnicy twierdzą, że pozostałą część urlopu były dyrektor już jako nauczyciel wykorzysta w okresie ferii w następnym roku kalendarzowym. Moim zdaniem i doktora prawa Dariusza Dwojewskiego specjalisty prawa oświatowego takie stanowisko jest nie do zaakceptowania. Oznacza,  że były dyrektor już jako dyrektor w tym (danym roku) roku kalendarzowym wykorzystałby tylko część urlopu mimo przysługującego mu 35 dni urlopu. Pozbawiono tego nauczyciela jako byłego dyrektora wymaganego ustawowo urlopu wypoczynkowego.

Z uwagi na brak odrębnej regulacji prawnej w tym względzie należy przyjąć zasadę, że o wymiarze urlopu na dany rok kalendarzowy decyduje moment nabycia prawa do urlopu w danym roku kalendarzowym, a więc 1 stycznia danego roku kalendarzowego. W związku z powyższym nauczyciel zajmujący stanowisko dyrektora przestaje z dniem 31 sierpnia danego roku kalendarzowego pełnić stanowisko dyrektora szkoły i ma prawo do pełnego nabytego z dniem urlopu wypoczynkowego w wymiarze 35 dni.  

W tej sytuacji nauczyciel, który 1 stycznia danego roku kalendarzowego  zajmuje stanowisko kierownicze nabywa prawo do urlopu w wymiarze 35 dni roboczych.

Prawo do urlopu w czasie i wymiarze ferii szkolnych nabędzie już jako nauczyciel 
1 stycznia  następnego roku.  – podstawa prawna: art. 64 ust. 1 Karty
Nauczyciela). Zakończenie pełnienia funkcji kierowniczej nie uzasadnia ograniczenia wymiaru urlopu wypoczynkowego.

W stosunku do kadry kierowniczej szkoły, w tym dyrektora szkoły  odpowiednie zastosowanie znajduje przepis art. 64 ust. 5a Karty Nauczyciela, zgodnie z którym w przypadku nawiązania lub ustania stosunku pracy w trakcie roku kalendarzowego mają oni prawo do urlopu wypoczynkowego w wymiarze proporcjonalnym do przepracowanego okresu, zgodnie z odrębnymi przepisami – podstawa prawna
art. 64 ust. 5b Karty Nauczyciela. Oznacza to, że urlop proporcjonalny dyrektora szkoły i pozostałej kadry kierowniczej szkoły będzie obowiązywał tylko w sytuacji ustania stosunku pracy np. z dniem 31 sierpnia danego roku szkolnego.

5. Zatrudnianie pracowników niepedagogicznych w szkołach samorządowych.

Pracownicy samorządowi w szkołach lub innych placówkach oświatowych są zatrudniani na stanowiskach obsadzanych w drodze umowy o pracę. Dyrektor szkoły w odrębnym regulaminie wynagradzania powinien ustalić szczegółowy sposób i warunki wynagradzania dla tych pracowników.

Zgodnie z treścią art. 2 ustawy z 21 listopada 2008 r. o pracownikach samorządowych (tekst jedn. Dz. U. z 2019 r. poz. 1281 ze zm.), przepisy ustawy stosuje się m.in. do pracowników zatrudnionych w samorządowych jednostkach budżetowych.

W myśl art. 4 ust. 1 ustawy z 27 października 2017 r. o finansowaniu zadań oświatowych (tekst jedn. Dz. U. z 2021 r. poz. 1930 ze zm.) przedszkola, szkoły
i placówki zakładane i prowadzone przez ministrów i jednostki samorządu terytorialnego są jednostkami budżetowymi (jednostkami organizacyjnymi).

Zgodnie z treścią art. 7 ustawy z 14 grudnia 2016 r. - Prawo oświatowe (tekst jedn.
Dz. U. z 2021 r. poz. 1082 ze zm.) status prawny pracowników niebędących nauczycielami, zatrudnionych w szkołach i placówkach prowadzonych przez jednostki samorządu terytorialnego, określają przepisy o pracownikach samorządowych.

Tak więc status prawny pracowników niepedagogicznych zatrudnionych
w samorządowych jednostkach budżetowych - reguluje ustawa o pracownikach samorządowych, a w sprawach nieuregulowanych w ww. ustawie stosuje się odpowiednio przepisy Kodeksu pracy – podstawa prawna: art. 43 ust. 1 ustawy
o pracownikach samorządowych..

Podstawą prawną zatrudnienia pracowników niepedagogicznych  jest art. 16 ust. 1 ustawy o pracownikach samorządowych, a w części nieuregulowanej ustawą
o pracownikach samorządowych ma zastosowanie Kodeks pracy.

Podmioty wykonujące czynności z zakresu prawa pracy na mocy ustawy
o pracownikach samorządowych

Zgodnie z art. 7 ustawy o pracownikach samorządowych czynności w sprawach
z zakresu prawa pracy za jednostki, o których mowa w art. 2, z zastrzeżeniem art. 8 ust. 2, art. 9 ust. 2 i 3 oraz art. 10 ust. 2 i 3, wykonują:

1. wójt (burmistrz, prezydent miasta) - wobec zastępcy wójta (burmistrza, prezydenta miasta), sekretarza gminy, skarbnika gminy oraz kierowników gminnych jednostek organizacyjnych;
2. przewodniczący zgromadzenia związku jednostek samorządu terytorialnego - wobec członków zarządu tego związku;
3. wójt (burmistrz, prezydent miasta), starosta, marszałek województwa w urzędzie jednostki samorządu terytorialnego - wobec pozostałych pracowników urzędu oraz wobec kierowników samorządowych jednostek organizacyjnych innych niż wymienione w pkt 1 i 2;
4. kierownik jednostki organizacyjnej - za inne niż wymienione w pkt 1-3 jednostki.

Zgodnie art. 7 pkt 4 ustawy o pracownikach samorządowych  czynności
z zakresu prawa pracy wobec pracowników niepedagogicznych
w szkołach/placówkach  wykonuje dyrektor szkoły/placówki. Dyrektor szkoły/ placówki jest kierownikiem jednostki organizacyjnej. Oznacza to,
że pracowników niepedagogicznych w szkołach/placówkach zatrudnia dyrektor szkoły/placówki. Szkoły/placówki jako jednostki organizacyjne JST
w myśl art. 2 ustawy z dnia 26 czerwca 1974 r. Kodeksu pracy (tekst jedn.
Dz. U. 2020 r., poz. 1320, że zm.) są pracodawcami.

Przeniesienie służbowe w czasie pandemii –  rozliczenie czasu pracy

W trakcie pandemii pracownik szkoły może być pod pewnymi warunkami przeniesiony służbowo do innej szkoły. Przeniesienie to jest ograniczone czasowo,
a to rodzi pytanie, jak rozliczyć czas pracy takiego pracownika.

W czasie epidemii organ prowadzący może polecić dyrektorowi szkoły tymczasowe przeniesienie pracownika do innej jednostki samorządowej. Przeniesienie jest możliwe:

• zarówno do innej szkoły lub placówki oświatowej, jak i innej samorządowej jednostki organizacyjnej,
• jedynie do wykonania pracy innej niż określona w umowie pracy,
• do wykonywania pracy zgodnej z kwalifikacjami pracownika,
• do tej samej lub innej miejscowości,
• na czas określony do 5 miesięcy.

Przeniesienie ma na celu zapewnienie sprawnej realizacji zadań jednostki, do której przenoszony jest pracownik.

Przeniesienie pracownika w tym trybie nie powoduje rozwiązania stosunku pracy
z dotychczasowym pracodawcą. Poza tym w okresie tym przysługuje pracownikowi wynagrodzenie stosowne do wykonywanej pracy, lecz nie niższe od dotychczasowego. Oprócz tego przepis nie wskazuje żadnych szczegółów przeniesienia, w tym odnoszących się do zasad wypłaty wynagrodzenia lub ewidencjonowania czasu pracy.

Z tego względu kwestie rozliczania czasu pracy szczegółowo winno określać porozumienie zawarte pomiędzy pracodawcami. Dopuszcza się w tym zakresie różnorodne rozwiązania. Należy jednak mieć na względzie, że to dotychczasowy pracodawca będzie wypłacał wynagrodzenie. Dlatego on z pewnością ma dysponować dokumentacją czasu pracy, która będzie stanowiła podstawę do stosownych wyliczeń. Najwłaściwszym rozwiązaniem byłoby określenie
w porozumieniu pomiędzy pracodawcami zasad rozliczenia przedmiotowego okresu.

Jeżeli strony uzgodniły, iż dotychczasowy pracodawca wypłacał będzie wynagrodzenie również za czas przeniesienia, winien on dysponować dokumentacją czasu pracy umożliwiającą mu dokonanie stosownych obliczeń. 

Powyższe reguluje  art. 3a ustawy z 2 marca 2020 r. o szczególnych rozwiązaniach związanych z zapobieganiem, przeciwdziałaniem i zwalczaniem COVID-19, innych chorób zakaźnych oraz wywołanych nimi sytuacji kryzysowych (Dz.U. z 2021 r. poz. 2095, z późn.zm.)  Treść art. 3a brzmi: 
„1. W okresie obowiązywania stanu zagrożenia epidemicznego albo stanu epidemii wójt, burmistrz, prezydent miasta, w tym prezydent miasta na prawach powiatu, starosta oraz marszałek województwa może polecić:

1) pracownikowi podległego mu urzędu, tymczasowe przeniesienie,

2) kierownikowi podległej jednostki organizacyjnej, tymczasowe przeniesienie pracownika tej jednostki – do wykonywania innej pracy, niż określona w umowie
o pracę, zgodnej z jego kwalifikacjami, w innej jednostce, o której mowa w art. 2 ustawy z dnia 21 listopada 2008 r. o pracownikach samorządowych (Dz. U. z 2019 r. poz. 1282 oraz z 2021 r. poz. 1834), w tej samej lub innej miejscowości, na czas określony do 3 miesięcy. W okresie tym przysługuje pracownikowi wynagrodzenie stosowne do wykonywanej pracy, lecz nie niższe od dotychczasowego. Przeniesienie ma na celu zapewnienie sprawnej realizacji zadań jednostki, do której przenoszony jest pracownik.

2. Przeniesienie pracownika, o którym mowa w ust. 1, nie powoduje rozwiązania stosunku pracy z pracodawcą dotychczasowym.

3. Przeniesienia pracownika do pracy w innej jednostce nie można dokonać bez zgody pracownika – w przypadku kobiety w ciąży, pracownika opiekującego się dzieckiem do ukończenia przez nie 4 roku życia lub osoby będącej jedynym opiekunem dziecka w wieku do lat piętnastu”

6. Przewodniczenie radzie pedagogicznej – prowadzenie zebrań rady

Zgodnie z art. 69 ust. 4  ustawy z dnia 16 grudnia 2016 r. Prawo oświatowe (tekst jednolity: (tekst jedn. Dz. U. z 2021 r. poz. 1082, ze zm.).  przewodniczącym rady pedagogicznej jest zawsze z mocy prawa dyrektor szkoły lub placówki. Przysługuje mu również status członka rady oraz wszystkie związane z tym prawa
i obowiązki. Ustawa nie przewiduje w tym względzie żadnych wyjątków. W razie przeszkody w sprawowaniu tej funkcji dyrektor może przekazać pełnienie funkcji przewodniczącego innemu nauczycielowi zajmującemu stanowisko kierownicze - wicedyrektorowi, jeżeli ten ostatni jest powołany.  W przypadku, gdy w szkole nie jest powołany wicedyrektor  szkoły, to zgodnie z art. 68 ust. 9 ustawy Prawo oświatowe  inny nauczyciel szkoły lub placówki wyznaczony przez organ prowadzący. Wspomniane osoby w razie nieobecności dyrektora w szkole lub placówce (zwolnienie chorobowe, urlop lub inna nieobecność) pełnią obowiązki  dyrektora szkoły. Inny nauczyciel wyznaczony do pełnienia obowiązków dyrektora szkoły przez organ prowadzący może przewodniczyć posiedzeniu rady pedagogicznej w razie niezbędnej konieczności.

Natomiast statut szkoły lub placówki oraz regulamin rady pedagogicznej  nie może w żadnym razie trwale modyfikować zasady określonej w art. 69 ust. 4 i 6; ustawy Prawo oświatowe. Trafne wydaje się stanowisko, że sprzeczne z ustawą  jest np. postanowienie statutu, w myśl którego zwołuje zebrania rady i im przewodniczy wicedyrektor szkoły. Patrz również na Wyrok Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Gliwicach z dnia 22.09. 2011 r. sygn. akt. IV SA/Gl 791

Inaczej ta sytuacja wygląda w przypadku, gdy dyrektorem nie jest  nauczyciel. Skoro zadania i kompetencje rady pedagogicznej wiążą się ściśle z działalnością statutową szkoły lub placówki, to dyrektor niebędący nauczycielem (powołany na stanowisko
w myśl art. 62 ust. 2) nie będzie mógł w pełni uczestniczyć w pracach rady. Trudno przecież oczekiwać, aby w sprawach dotyczących zadań dydaktycznych, wychowawczych i opiekuńczych szkoły lub placówki (zwłaszcza przy zatwierdzaniu promocji uczniów czy też wyrażaniu zgody na egzamin klasyfikacyjny) dyrektor niebędący nauczycielem i niesprawujący nadzoru pedagogicznego głosował nad rozstrzygnięciami. Rada powinna w tym zakresie obradować z udziałem i pod przewodnictwem tej osoby, która w myśl §62 ust. 3 ustawy Prawo
oświatowe sprawuje nadzór pedagogiczny zamiast dyrektora.

Reasumując, zebrania rady pedagogicznej prowadzi jej przewodniczący.
W przypadku długotrwałej choroby dyrektora szkoły funkcję przewodniczącego rady pedagogicznej pełni wicedyrektor szkoły  lub wyznaczony nauczyciel - członek rady pedagogicznej wskazany przez organ prowadzący. Pod nieobecność dyrektora szkoły, np. z powodu nagłej choroby, rada pedagogiczna nie powinna podejmować innych uchwał niż te, które zostały ujęte w propozycji porządku obrad.

Czy przewodniczący rady pedagogicznej w trakcie trwania obrad rady pedagogicznej może oddać prowadzenie wicedyrektorowi szkoły lub innemu nauczycielowi? W związku z powyższym co było napisane przewodniczący rady pedagogicznej  w trakcie zwołania  i trwania zebrania rady pedagogicznej nie może oddać przewodnictwa prowadzenia obrad rady pedagogicznej innemu nauczycielowi lub wicedyrektorowi. W sytuacji, gdy zachodzą okoliczności, że obrady rady pedagogicznej nie mogą być prowadzone np. złe samopoczucie przewodniczącego rady, niewłaściwe zachowanie członków rady pedagogicznej itp., powinna być ogłoszona przerwa w obradach lub przesunięcie obrad na inny dzień, by porządek posiedzenia rady pedagogicznej mógł być  zrealizowany.

2. Część związkowa

1. Składka członkowska dla osób, o których mowa art. 7 ust. 1a pkt 1 Statutu ZNP, w tym m.in. osób zatrudnionych na umowie zleceniu.

Zgodnie z art. 7 ust.1a. pkt 1 Statutu ZNP członkami ZNP, poza pracownikami, mogą być: osoby świadczące pracę za wynagrodzeniem na innej podstawie niż stosunek pracy, jeżeli nie zatrudniają do tego rodzaju pracy innych osób niezależnie od podstawy zatrudnienia, oraz mają takie prawa i interesy związane
z wykonywaniem pracy, które mogą być reprezentowane i bronione przez związek zawodowy. Między innym osób zatrudnionych na umowie zlecenia.

Wysokość składki członkowskiej dla wyżej wymienionych osób określa art 95 ust.1 pkt 5 Statutu. Wysokość miesięcznej składki członkowskiej wynosi: 1% minimalnej stawki wynagrodzenia zasadniczego nauczyciela posiadającego stopień awansu zawodowego nauczyciela dyplomowanego i tytuł magistra z przygotowaniem pedagogicznym określonej w rozporządzeniu wydanym na podstawie art. 30 ust. 5 ustawy Karta Nauczyciela - dla członka ZNP, o którym mowa w art. 7 ust. 1a pkt 1, chyba, że członek ten wykaże, że osiąga niższe wynagrodzenie - wówczas 1% tego wynagrodzenia.

Przykład: wynagrodzenie zasadnicze nauczyciela dyplomowanego
z przygotowaniem pedagogicznym wynosi 4046 zł, a pobierane wynagrodzenia osoby zatrudnionej na umowie zlecenie wynosi 3612 zł. Składkę ZNP dla tej osoby ustali się z wynagrodzenia 3612 zł i wyniesie 36,00 zł.

Pracodawca, na pisemny wniosek zakładowej organizacji związkowej i za pisemną zgodą pracownika, z wynagrodzenia pracownika ma obowiązek pobierać składkę związkową w zadeklarowanej przez niego wysokości. Następnie ma obowiązek niezwłocznie przekazywać kwoty pobranych składek związkowych na rachunek bankowy wskazany przez zakładową organizację związkową – podstawa prawna: art. 33¹ ustawy z dnia 23 maja 1991 r. o związkach zawodowych (tekst jedn.
z 2019 r. poz. 263, ze zm.).

Pracodawca w żaden sposób nie może żądać od organizacji zakładowej (międzyzakładowej – w naszym przypadku od Oddziału ZNP) podstawy prawnej co do wysokości potrącanej składki członkowskiej ZNP. O tym decyduje art. 95 Statut ZNP  i zapisy art. 33¹ ustawy o związkach zawodowych.

O tym, czy składka członka ZNP będzie potrącana przez pracodawcę od wynagrodzenia lub wpłacana przez członka ZNP na konto bankowe oddziału ZNP decyduje sam członek ZNP.

Jeżeli pracodawca odmawia potrącania składek związkowych wskazując na przepisy RODO, to należy ocenić takie działanie jako sprzeczne z RODO,
a ponadto naruszające art. 33¹ ustawy o związkach zawodowych.

W pierwszej kolejności - odwołując się do przepisów RODO - należy wskazać,
że rozstrzygającym w tej kwestii jest art. 9 ust. 1 i 2 RODO.

Nie ulega wątpliwości, że problematyka potrącania składek związkowych mieści się
w pojęciu „dziedzina prawa pracy” i jest dozwolona prawem państwa członkowskiego UE, czyli w tym wypadku przez ustawę o związkach zawodowych. Pracodawca posiada zgodę pracownika oraz stosowny wniosek organizacji związkowej, a zatem dane osobowe pracownika zostały pozyskane zgodnie
z prawem i mogą być przetwarzane przez pracodawcę w celu wypełnienia ustawowego obowiązku potrącania składek członkowskich na rzecz związku zawodowego.

Przepisy RODO nie stanowią zatem przeszkody w potrącaniu składek związkowych przez pracodawcę, o ile przesłanki zawarte w art. 33¹ ustawy o związkach zawodowych zostały spełnione.

2. Uprawnienia zakładowej (międzyzakładowej) organizacji związkowej – Oddziału ZNP

Na szczególną uwagę zasługuje postanowienie  Sądu Najwyższego z 22 kwietnia 2021 r. (1 PSK 87/21), który wskazuje  m.in. okoliczności, z jakich przyczyn zakładowa (międzyzakładowa) organizacja związkowa (w przypadku ZNP – oddział ZNP) traci swoje uprawnienia wobec pracodawcy. Przez analogię traci również uprawnienia wobec JST.

Kwestia, która była przedmiotem rozstrzygnięcia Sądu Najwyższego, ma istotne znaczenie praktyczne. Orzeczenie odpowiada na dwa pytania: czy utrata uprawnień przysługujących zakładowej organizacji związkowej oznacza również utratę indywidulanych uprawnień chronionego związkowca oraz,  czy w razie utraty uprawnień organizacji ochrona związkowa ulega przedłużeniu? Obie kwestie wprost rzutują na możliwość zwolnienia działacza związkowego bez konieczności uzyskiwania zgody związku.

Na mocy tego postanowienia zwolnienie pracodawcy z obowiązku współdziałania
z zakładową organizacją związkową obejmuje także konieczność uzyskania przez pracodawcę zgody na rozwiązanie stosunku pracy z imiennie wskazanym uchwałą zarządu jego członkiem lub z innym pracownikiem będącym członkiem danej zakładowej organizacji związkowej, upoważnionym do reprezentowania tej organizacji wobec pracodawcy albo organu lub osoby dokonującej za pracodawcę czynności w sprawach z zakresu prawa pracy. Szczególna ochrona trwałości stosunku pracy nie jest autonomicznym uprawnieniem osobistym tych osób,
lecz pochodną uprawnień przyznanych zakładowej organizacji związkowej.

Utrata uprawnień zakładowej (międzyzakładowej) organizacji związkowej oznacza również utratę uprawnień indywidualnych osób funkcyjnych. Będzie to dotyczyło kwestii, jak zwolnienie z obowiązku świadczenia pracy, doraźnych zwolnień
w związku z wykonywaniem obowiązków zawodowych, czy wreszcie szczególna ochrona stosunku pracy.

Kiedy zakładowa (międzyzakładowa) organizacja związkowa (w przypadku ZNP – oddział ZNP) traci swoje uprawnienia wobec pracodawcy jak również wobec organu prowadzącego szkołę (JST)?

Organizacja zakładowa (międzyzakładowa) związkowa – w przypadku ZNP Oddział ZNP traci swoje uprawnienia wobec pracodawcy i organu prowadzącego szkołę (JST), gdy:

1. 1. 1. 1. nie spełnia wymogu, o którym mowa w art. 25¹ ust. 1  w związku z art. 12 ust. 1 ustawy z dnia 23 maja 1991 r. o związkach zawodowych (tekst jedn. z 2019 r. poz. 263, ze zm.). Konieczne jest zrzeszanie przez organizację związkową co najmniej 10 członków o określonym statusie  (aby przysługiwały jej uprawnienia zakładowej (międzyzakładowej) organizacji związkowej);
         2. nie wypełnia w terminie obowiązku przedstawienia pracodawcy informacji
            o liczbie członków. Zgodnie z art. 25¹ ust. 2 lub ust. 3 ustawy o związkach zawodowych organizacja, która nie wypełniła w terminie obowiązku przedłożenia pracodawcy informacji o liczbie członków (to jest informacji przekazywanej co sześć miesięcy, według stanu na dzień 30 czerwca i 31 grudnia, oraz informacji przekazywanej przez nowo powstałą organizację związkową w terminie dwóch miesięcy od dnia jej utworzenia), nie przysługują uprawnienia zakładowej organizacji  (międzyzakładowej w związku z art. 34 ustawy o związkach zawodowych) związkowej do czasu wykonania tego obowiązku.

Informację przygotował:

Stanisław Kłak – doradca ds. prawnych

specjalista prawa pracy i prawa oświatowego

Rzeszów, 21.02.2022 r

8 lutego pierwsze czytanie inicjatywy ZNP – Godne płace i wysoki prestiż nauczycieli

Pierwsze czytanie obywatelskiego projektu ustawy o zmianie ustawy Karta Nauczyciela (druk nr 1840) odbędzie się 8 lutego 2022 r. 

28 stycznia otrzymaliśmy z Kancelarii Sejmu poniższą wiadomość mailową: „Pierwsze czytanie obywatelskiego projektu ustawy o zmianie ustawy Karta Nauczyciela (druk nr 1840 zaplanowane zostało na 48. posiedzenie Sejmu w dniach 8 i 9 lutego 2022 r., które zostanie przeprowadzone z wykorzystaniem środków komunikacji elektronicznej umożliwiających porozumiewanie się na odległość.  Pierwsze czytanie projektu ustawy zostało zaplanowane wstępnie w pierwszym dniu obrad 8 lutego (wtorek) w godzinach 18.30 – 20.00” oraz zawiadomienie:

https://znp.edu.pl/assets/uploads/2022/01/Zawiadomienie-Komitet-Inicjatywy-Ustawodawczej.pdf

18 listopada 2021 r. złożyliśmy w Sejmie 250 tysięcy podpisów pod obywatelską inicjatywą „Godne płace i wysoki prestiż nauczycieli”!

Obecnie nauczycielskie wynagrodzenia rozpoczynają się od stawek na poziomie płacy minimalnej i wielu nauczycieli rezygnuje z pracy z powodu zbyt niskich płac.

Nasza propozycja polega na powiązaniu zarobków nauczycieli z przeciętnym wynagrodzeniem w gospodarce. Dzięki temu pensja nauczycieli będzie rosła wraz z rosnącym PKB.

Przyjęcie propozycji ZNP oznaczałoby, że płaca zasadnicza nauczyciela dyplomowanego byłaby wyższa o ponad 1 tys. zł! 

Aby Sejm zajął się obywatelskim projektem należało zebrać minimum 100 tys. podpisów w ciągu trzech miesięcy. Zebraliśmy 250 tysięcy!

Zgodnie z uchwałą nr 25/2021 r. z dnia 15 grudnia 2021 r w sprawie zmodyfikowanego poradnictwa prawnego dla członków ZNP i ogniw organizacyjnych ZNP od 1 stycznia 2022 r. porady prawne dla członków ZNP będą prowadzone w formie zdalnej,  telefonicznie lub drogą e-mailową. Porady prawne są udzielane codziennie od poniedziałku do piątku w godz. 18.00-20.00. Członek ZNP w nadzwyczajnych sytuacjach poradę prawną może otrzymać w godzinach przedpołudniowych. Ponadto porady prawne dla członków ZNP będą udzielane również w formie stacjonarnej
w każdą środę tygodnia w godz. 11.00 – 14.00.

Zasady udzielania porad prawnych online są na stronie internetowej Okręgu Podkarpackiego ZNP.

Członek ZNP pomoc prawną - poradę prawną może otrzymać drogą telefoniczną po uprzednim uzgodnieniu tego faktu z Prezesem Oddziału ZNP, do którego Oddziału ZNP członek ZNP należy. Następnie  Prezes Oddziału ZNP o tym fakcie informuje Prezesa Okręgu Podkarpackiego ZNP, potwierdzając przynależność osoby do ZNP. Istnieje możliwość uzgodnienia konkretnego terminu i godziny porady prawnej dla członka ZNP. Członek ZNP po potwierdzeniu przynależności osoby do ZNP lub uzgodnieniu terminu
i godziny porady prawnej przez prezesa oddziału ZNP, dzwoni do prawnika lub doradcy prawnego w celu uzyskania porady i pomocy prawnej.  Porad prawnych w formie zdalnej udziela doradca ds. prawnych Stanisław Kłak. Na wniosek członka związku porady zdalnej może również udzielić  radca prawny.

Na wniosek członka ZNP po uprzednim potwierdzeniu przynależności do ZNP przez prezesa oddziału ZNP, porada prawna może być udzielona w formie stacjonarnej
w Biurze Okręgu Podkarpackiego ZNP w Rzeszowie po uprzednim uzgodnieniu terminu i godziny porady prawnej z Prezesem Okręgu Podkarpackiego ZNP.

Zgodnie z pkt 4 podpunktem 1) załącznika nr 1 do uchwały nr 25/2021 r. z dnia
15 grudnia 2021 r w sprawie zmodyfikowanego poradnictwa prawnego dla członków ZNP i ogniw organizacyjnych ZNP od 1 stycznia 2022 r. poradnictwo prawne będzie również realizowane  w formie stacjonarnej w Biurze Okręgu Podkarpackiego  w  każdą środę tygodnia w godz. 11.00 do 14.00 lub innym wyznaczonym dniu tygodnia dla członków ZNP i ogniw organizacyjnych ZNP.

1. Członek ZNP ma prawo do korzystania z bezpłatnej pomocy prawnej polegającej na uzyskaniu porady prawnej.
2. Pomoc prawna polega na sporządzeniu pozwu, pism procesowych, sporządzeniu opinii prawnej, udzielaniu porad prawnych w formie zdalnej lub stacjonarnej
   w siedzibie Biura Okręgu Podkarpackiego ZNP w Rzeszowie ul. Kopernika 16.
3. Pomoc oraz formy pomocy przed sądem I i II instancji, przed rzecznikiem dyscyplinarnym, komisją dyscyplinarną i przed postępowaniami wyjaśniającymi
   w policji i prokuraturze udzielane są członkom ZNP wyłącznie za zgodą prezesa okręgu ZNP lub z upoważnienia prezesa okręgu przez wiceprezesa zarządu okręgu ZNP. Wspomniana pomoc uzależniona jest od ilości spraw sądowych
   oraz zaplanowanych na ten cel środków finansowych w budżecie ZOP ZNP.
   W związku z powyższym członek ZNP występuje z pisemnym wnioskiem do prezesa okręgu ZNP o bezpłatną obsługę prawną.
4. Pomoc prawna, o której mowa w pkt 1-3, udzielana jest wyłącznie w sprawach
   z zakresu prawa pracy i ubezpieczeń społecznych.
5. Członek ZNP lub osoba funkcyjna ogniwa ZNP (oddział ZNP, ognisko ZNP) może otrzymać poradę prawną lub opinię prawną na piśmie po uprzednim złożeniu pisemnego zapytania lub opisanej sprawy do  prezesa okręgu ZNP lub biura okręgu ZNP. Członek ZNP zapytanie prawne  o opinię prawną składa do biura Okręgu Podkarpackiego ZNP, po uprzednim potwierdzeniu członkostwa w ZNP przez  właściwego prezesa oddziału ZNP (Oddziału ZNP, do którego członek ZNP należy) lub bezpośrednio.

                                                                                                          Prezes  Okręgu ZNP

                                                                                                                Stanisław Kłak

Rzeszów. 4.01.2022 r.

1. Część prawna

1. Zasiłek macierzyński, chorobowy i zwolnienie lekarskie od 2022 roku. Z dniem
   1 stycznia 2022 r. weszły w życie ważne zmiany w systemie ubezpieczeń społecznych. Wspomniane zmiany zostały wprowadzone ustawą z dnia 24 czerwca 2021 r. o zmianie ustawy o systemie ubezpieczeń społecznych oraz niektórych innych ustaw  (Dz. U. z 2021 , poz. 1621),  a które dotyczą kilku szczegółowych zmian w systemie ubezpieczeń społecznych, m.in.:
   1. zmiany w zaległościach składkowych, tj. prawo do świadczeń mimo spóźnienia
      w opłacaniu składek,
   2. wyższego zasiłku chorobowego za okres pobytu w szpitalu – nowa wysokość,
   3. ponownego ustalenia podstawy wymiaru zasiłku (podstawa wymiaru zasiłku
      a przerwa w pobieraniu zasiłków),
   4. prostszych zasad ustalania okresu zasiłkowego – nowy okres zasiłkowy od 1.01.2022 r.
   5. krótszego okresu zasiłku po ustaniu ubezpieczenia, tzw. zasiłek po ustaniu ubezpieczenia,
   6. macierzyńskiego w razie śmierci pracodawcy,
   7. wypłaty świadczeń z ubezpieczeń społecznych – ujednolicone terminy,
   8. odzyskiwania należności przez ZUS - nowe sposoby,
   9. od 1 stycznia 2023 r. każdy płatnik składek ma obowiązek założyć i utrzymywać profil informacyjny na PUE ZUS i przekazać Zakładowi swój adres elektroniczny.
2. Zasiłek chorobowy  po nowemu od 1 stycznia 2022 r.  Zmieniają się zasady liczenia długości "chorobowego".  Do 31 grudnia 2021 r. okres zasiłkowy wynosi standardowo 182 dni i określa łączny czas, przez który można pobierać zasiłek chorobowy.  Do okresu zasiłkowego wliczano poprzednie niezdolności do pracy, jeśli są następstwem tej samej choroby, a przerwa pomiędzy nimi nie przekroczyła 60 dni. To oznacza, że jeśli pomiędzy okresami niezdolności do pracy występuje co najmniej jeden dzień przerwy, a niezdolność do pracy przed przerwą
   i po niej wynika z różnych chorób, to okres zasiłkowy liczony jest od nowa, tj. od nowa liczono 182 dni chorobowego.

Od 1 stycznia 2022 r. zmieniły się zasady liczenia długości „chorobowego”. Obecnie, bez względu na rodzaj choroby, sumują się wszystkie zwolnienia lekarskie, jeśli nie wystąpi pomiędzy nimi przerwa przekraczająca 60 dni. Po zmianie przepisów nie będzie miało znaczenia, czy to ta sama  choroba czy nie. Okres zasiłkowy będzie jeden i co do zasady będzie wynosił 182 dni. Oznacza to, że gdy osoba ubezpieczona w ciągu 60 dni zachoruje na inną chorobę, okres tej niezdolności do pracy zostanie zaliczony do poprzedniego okresu zasiłkowego i do limitu 182 dni. Zmiana ta może ograniczyć prawo do pobierania świadczeń chorobowych, bowiem po upływie 182 dni pobierania zasiłku chorobowego, zasiłek ten nie będzie już przysługiwał, jeżeli przerwa pomiędzy ustaniem poprzedniej a powstaniem ponownej niezdolności do pracy nie przekroczyła 60 dni (niezależnie od przyczyny). Pracownikowi wówczas pozostanie jedynie możliwość wystąpienia z wnioskiem
o zasiłek rehabilitacyjny (świadczenie rehabilitacyjne), który w ramach nowelizacji przepisów nie uległ zmianie.

3. Zasiłek chorobowy w ciąży. Jeżeli ubezpieczony bezpośrednio po zakończeniu jednej niezdolności do pracy, znów zachoruje na tę samą chorobę, wówczas okresy niezdolności do pracy podlegają zliczeniu. Na skutek nowelizacji regulacje w tym zakresie pozostaną niezmienne.

Zasada wliczania do tego samego okresu zasiłkowego wszystkich okresów poprzednich niezdolności do pracy, jeżeli przerwa pomiędzy chorobami nie będzie przekraczać 60 dni, nie będzie miała zastosowania do niezdolności do pracy przypadających przed tą przerwą, jeżeli po przerwie niezdolność do pracy jest spowodowana ciążą.

W sytuacji jednak, gdy pierwsza niezdolność do pracy będzie spowodowana ciążą, a kolejna choroba będzie wynikała z innej przyczyny, oba okresy zostaną zliczone do jednego okresu zasiłkowego, co znacząco skróci okres pobierania zasiłku. Aktualnie taka sytuacja spowodowałaby otworzenie nowego okresu zasiłkowego po przerwie.

4. Macierzyński w razie śmierci pracodawcy. W ramach dokonywanych zmian
   w systemie ubezpieczeń społecznych doszło także do rozszerzenia grupy osób uprawnionych do zasiłku macierzyńskiego i zasiłku w wysokości zasiłku macierzyńskiego. Dotyczy to osób, które z przyczyn od siebie niezależnych,
   tj. śmierci pracodawcy, utraciły prawo do ubezpieczenia chorobowego i urodziły dziecko po ustaniu tego ubezpieczenia. 

Prawo do zasiłku macierzyńskiego od 1 stycznia 2022 r. uzyskały kobiety, które urodzą dziecko po ustaniu ubezpieczenia, jeśli ubezpieczenie to ustanie z powodu śmierci pracodawcy. Dotychczas nie miały w takiej sytuacji prawa do zasiłku. Jeśli umowa o pracę wygaśnie z powodu śmierci pracodawcy, to do dnia porodu kobieta będzie otrzymywać zasiłek w wysokości zasiłku macierzyńskiego.

Oznacz to, że kobiety w ciąży, które utracą umowę w związku ze śmiercią pracodawcy, będą traktowane tak samo jak te, których pracodawca uległ likwidacji lub popadł w upadłość.

5. Wyższy zasiłek za okres pobytu w szpitalu. Od 1 stycznia 2022 roku miesięczny zasiłek chorobowy za okres pobytu w szpitalu wynosił 80% podstawy wymiaru zasiłku. Do 31 grudnia 2021 r. miesięczny zasiłek chorobowy za okres pobytu w szpitalu wynosił 70% podstawy wymiaru zasiłku, a za okres pobytu
   w szpitalu – od 15 do 33 dnia niezdolności do pracy w roku kalendarzowym
   w przypadku pracownika, który ukończył 50 rok życia, 80% podstawy wymiaru zasiłku. Od nowego roku miesięczny zasiłek chorobowy przysługuje w wysokości 80% podstawy wymiary zasiłku bez względu na to, czy osoba jest hospitalizowana, czy przebywa w domu.
6. Zasiłek chorobowy po ustaniu ubezpieczenia. Od dnia 1 stycznia 2022 r. według nowych przepisów zasiłek chorobowy po ustaniu ubezpieczenia będzie można pobierać do 91 dni. Ta zasada nie będzie dotyczyła osób chorych na gruźlicę, niezdolnych do pracy w okresie ciąży i niezdolnych do pracy wskutek poddania się niezbędnym badaniom lekarskim przewidzianym dla kandydatów na dawców komórek, tkanek  i narządów oraz zabiegowi pobrania  komórek, tkanek i narządów.

Osoba, która wykorzysta zasiłek chorobowy przez maksymalny okres, a nadal będzie niezdolna do pracy, będzie mogła tak jak obecnie wystąpić o świadczenie rehabilitacyjne. Może je otrzymywać maksymalnie przez 12 miesięcy, jeśli rokuje odzyskanie zdolności do pracy po dalszym leczeniu lub rehabilitacji.

Zmiana ta nie jest korzystna, gdyż do końca 2021 r. zasiłek chorobowy po ustaniu ubezpieczenia przysługuje na zasadach ogólnych, tj. przysługuje za cały okres zasiłkowy (182 dni lub 270 dni).

7. Wypłata świadczeń z ubezpieczeń społecznych – ujednolicone terminy. Ustawodawca ujednolicił terminy wypłaty świadczeń krótko- i długoterminowych, które od 1 stycznia 2022 r. będą  wypłacane na bieżąco po stwierdzeniu uprawnień – nie później niż w ciągu 30 dni od dnia wyjaśnienia ostatniej okoliczności niezbędnej do ustalenia prawa do zasiłku. Zmiana ta może spowodować wydłużenie okresu oczekiwania na wypłatę z Zakładu Ubezpieczeń Społecznych. Obecnie obowiązujące przepisy przewidują, że ZUS wypłaca zasiłki na bieżąco po stwierdzeniu uprawnień – nie później niż w ciągu 30 dni od daty złożenia dokumentów niezbędnych do stwierdzenia uprawnień do zasiłków.
8. Ponowne ustalenie podstawy wymiaru zasiłku. Kolejna zmiana dotyczy ustalania podstawy wymiaru zasiłku. Nie trzeba będzie ustalać jej na nowo, jeżeli między okresami pobierania zasiłków (bez względu na ich rodzaj) nie było przerwy albo przerwa była krótsza niż miesiąc kalendarzowy. Obecnie podstawę wymiaru oblicza się na nowo, jeżeli przerwa w pobieraniu zasiłków wynosi co najmniej
   3 miesiące kalendarzowe. 
9. Wyższe limity zwolnień z PIT w 2022 r. dla świadczeń socjalnych z ZFŚS
   w związku z COVID-19. W 2020 i 2021 r. podwyższeniu uległy limity zwolnień
   w podatku dochodowym od osób fizycznych (PIT) dla niektórych świadczeń otrzymywanych przez podatników. Zwiększono m.in. limit zwolnienia od rzeczy lub świadczeń pieniężnych otrzymanych przez pracownika z zakładowego funduszu świadczeń socjalnych (ZFŚS). Z wyższego limitu zwolnienia z PIT korzystają także dopłaty do wypoczynku dzieci. Zmiany wprowadza art. 52l dodany do ustawy
   o podatku dochodowym od osób fizycznych przez art. 4 ustawy z dnia 31 marca 2020 r. o zmianie ustawy o szczególnych rozwiązaniach związanych
   z zapobieganiem, przeciwdziałaniem i zwalczaniem COVID-19, innych chorób zakaźnych oraz wywołanych nimi sytuacji kryzysowych oraz niektórych innych ustaw (Dz.U. z 2020 r. poz. 568). Nowe regulacje weszły w życie 31 marca 2020 r.

Ważne! Podwyższone limity zwolnień z PIT. W 2022 roku podobnie jak w 2021 r. wypłacane pracownikom świadczenia pieniężne i rzeczowe oraz dopłaty do wypoczynku dla dzieci i młodzieży z ZFŚS są zwolnione z podatku dochodowego od osób fizycznych (PIT) w związku z COVID-19 do wyższych kwot. W wyniku obowiązywania nowych przepisów poniższe limit zwolnień przedmiotowych w ustawie o podatku dochodowym od osób fizycznych (PIT) zmieniły się w sposób następujący, tj.:

1. Kwoty stanowiące zwrot kosztów z tytułu opieki nad dzieckiem lub osobą zależną, otrzymane na podstawie przepisów odrębnych ustaw lub przepisów wykonawczych do tych ustaw, finansowane z budżetu państwa, budżetów jednostek samorządu terytorialnego, Funduszu Pracy lub z budżetu Unii Europejskiej –  zwolnienie w podwyższonej kwocie 10 000 zł (wcześniej 6 000 zł). Podstawa prawna: art. 52l pkt 2 ustawy PIT.
2. Wartość otrzymanych przez pracownika w związku z finansowaniem działalności socjalnej, o której mowa w przepisach o zakładowym funduszu świadczeń socjalnych, rzeczowych świadczeń oraz otrzymanych przez niego w tym zakresie świadczeń pieniężnych, sfinansowanych w całości ze środków zakładowego funduszu świadczeń socjalnych lub funduszy związków zawodowych (rzeczowymi świadczeniami nie są bony, talony i inne znaki uprawniające do ich wymiany na towary lub usługi) – do wysokości nieprzekraczające kwoty 2 000 zł w roku podatkowym (poprzednio 1 000 zł). Podstawa prawna: art. 52l pkt 3 ustawy o PIT.
3. Dopłaty do: wypoczynku zorganizowanego przez podmioty prowadzące działalność w tym zakresie, w formie wczasów, kolonii, obozów i zimowisk, w tym również połączonego z nauką, pobytu na leczeniu sanatoryjnym, w placówkach leczniczo-sanatoryjnych, rehabilitacyjno-szkoleniowych i leczniczo-opiekuńczych, oraz przejazdów związanych z tym wypoczynkiem i pobytem na leczeniu – dzieci
   i młodzieży do lat 18; sfinansowane ze źródeł innych niż fundusz socjalny, ZFŚS,
   lub zgodnie z odrębnymi przepisami – do wysokości nieprzekraczającej w roku podatkowym kwoty 3 000 zł (wcześniej 2 000 zł). Podstawa prawna: art 52l
   pkt 4 ustawy o PIT.

Podstawa prawna:

1. ustawa z dnia 31 marca 2020 r. o zmianie ustawy o szczególnych rozwiązaniach związanych z zapobieganiem, przeciwdziałaniem i zwalczaniem COVID-19, innych chorób zakaźnych oraz wywołanych nimi sytuacji kryzysowych oraz niektórych innych ustaw (Dz.U. z 2020 r. poz. 568),
2. ustawa z dnia 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych (tekst jedn. Dz.U. z 2021 r. poz. 1128 ze zm.).

10. Wyższy limit zwolnienia z PIT zapomóg funduszy zakładowej lub międzyzakładowej organizacji związkowej pracownikom należącym do tej organizacji, o których mowa w art 21 pkt 9a. W wyniku obowiązywania nowych przepisów wyższy  limit zwolnień przedmiotowych w ustawie o podatku dochodowym od osób fizycznych (PIT)  dotyczy również: zapomóg wypłacanych z funduszy zakładowej lub międzyzakładowej organizacji związkowej pracownikom należącym do tej organizacji, o których mowa w art. 21 pkt 9a o PIT. Limit tego zwolnienia wynosi do 3000 zł  (limit ten do 30 marca 2020 r wynosił 1 000 zł). Chodzi o zapomogi inne niż wymienione w art. 21 pkt 26 ustawy o PIT, czyli zapomogi otrzymane w przypadku indywidualnych zdarzeń losowych, klęsk żywiołowych, długotrwałej choroby. Podstawa prawna: art 52l pkt 1 ustawy o PIT.
11. Zaliczenie pracy w gospodarstwie rolnym do pracowniczego stażu pracy. Wliczenie okresu pracy w gospodarstwie rolnym do pracowniczego stażu pracy jest możliwe, jeśli pracownik – nauczyciel rzeczywiście w danym okresie wykonywał tę pracę. Nauka w szkole znacznie oddalonej od miejsca zamieszkania (miejscowości, w której znajduje się gospodarstwo rolne) uniemożliwia faktyczne wykonywanie pracy w gospodarstwie rolnym.

Do okresów pracy uprawniających nauczyciela, pracownika niebędącego nauczycielem (pracownika administracji i obsługi szkół), jako pracownika samorządowego do:

• dodatku za wieloletnią pracę – wysługę lat 
• nagrody jubileuszowej wlicza się wszystkie poprzednio zakończone okresy zatrudnienia.

Wliczeniu podlegają również inne - z mocy odrębnych przepisów. Do tych zalicza się także pracę w gospodarstwie rolnym. Zasady jej zaliczania określa ustawa z 20 lipca 1990 r. o wliczaniu okresów pracy w indywidualnym gospodarstwie rolnym do pracowniczego stażu pracy (Dz. U. nr 54, poz. 310).

1. Praca w gospodarstwie rolnym 

Ustawa z 20 lipca 1990 r. przewiduje trzy podstawowe możliwości zaliczenia okresów pracy w gospodarstwie rolnym do wysługi lat (stażu pracy):

• pierwsza to prowadzenie indywidualnego gospodarstwa rolnego lub praca
  w takim gospodarstwie prowadzonym przez współmałżonka.

Podstawa prawna: art. 1 ust. 1 pkt 1 ustawy,

• druga możliwość - pracownikowi wlicza się do stażu pracy (wysługi lat) również przypadające przed 1 stycznia 1983 r. okresy pracy po ukończeniu 16 roku życia w gospodarstwie rolnym prowadzonym przez rodziców lub teściów, poprzedzające objęcie tego gospodarstwa i rozpoczęcie jego prowadzenia osobiście lub wraz ze współmałżonkiem.

Podstawa prawna: art. 1 ust. 1 pkt 2 ustawy),

• trzecia to zaliczenie przypadających po 31 grudnia 1982 r. okresów pracy
  w indywidualnym gospodarstwie rolnym w charakterze domownika w rozumieniu przepisów o ubezpieczeniu społecznym rolników indywidualnych i członków ich rodzin.

Zaliczenie pracy w gospodarstwie rolnym do pracowniczego stażu pracy zgodnie z art 1 ust.1 pkt 2 ustawy z dnia 20 lipca 1990 r. Stosownie do przepisów ustawy o wliczaniu okresów pracy w indywidualnym gospodarstwie rolnym do pracowniczego stażu pracy - do stażu pracowniczego mogą zostać zaliczone przypadające przed dniem 1 stycznia 1983 r. okresy pracy po ukończeniu 16 roku życia w gospodarstwie rolnym prowadzonym przez rodziców lub teściów, poprzedzające objęcie tego gospodarstwa i rozpoczęcie jego prowadzenia osobiście lub wraz ze współmałżonkiem – podstawa prawna: art. 1 ust. 1 pkt 2 ustawy). Trzeba zwrócić uwagę, że warunkiem wliczenia pracy w gospodarstwie rolnym jest, by gospodarstwo to zostało następnie objęte i prowadzone przez osobę, która ubiega się o to wliczenie, czyli praca w gospodarstwie ma poprzedzać przejęcie
i prowadzenie tego gospodarstwa. Przepisy ustawy nie łączą prowadzenia gospodarstwa rolnego z prawem własności tego gospodarstwa. Jak słusznie wywodzi Sąd Najwyższy w uchwale z dnia 16 stycznia 1996 r. I PZP 36/95 (OSNP 13/181) " można prowadzić gospodarstwo będąc właścicielem, posiadaczem samoistnym lub posiadaczem zależnym. Przepis art. 1 ust. 1 pkt 2 tej ustawy nie zawiera warunku, aby rodzice lub teściowie byli właścicielami gospodarstwa objętego następnie przez ich dzieci, lecz jedynie aby je prowadzili". Podobne stanowisko zajął Naczelny Sąd Administracyjny w wyroku z dnia 5 października 2001 r. (II SA 1858/01).

Zaliczenie okresów pracy w indywidualnym gospodarstwie rolnym do pracowniczego stażu przypadające po 31 grudnia 1982 r.  w charakterze domownika w rozumieniu przepisów o ubezpieczeniu społecznym rolników indywidualnych i członków ich rodzin.

Zgodnie z art. 6 pkt 2 ustawy z dnia 20 grudnia 1990 r. o ubezpieczeniu społecznym rolników (Dz. U. z 1998 r. nr 7, poz. 25, ze zm.) domownikiem jest osoba bliska rolnikowi, która:

• ukończyła 16 lat,
• pozostaje z rolnikiem we wspólnym gospodarstwie domowym lub zamieszkuje  na terenie jego gospodarstwa rolnego albo w bliskim sąsiedztwie
• stale pracuje w gospodarstwie rolnym i nie jest związana z rolnikiem stosunkiem pracy.

Oznacza to, żeby zaliczyć okresy pracy w indywidualnym gospodarstwie rolnym do pracowniczego stażu przypadające po 31 grudnia 1982 r. należy spełnić wyżej wymienione warunki.

Z powyższego wynika, że jednym z warunków zaliczenia okresu pracy
w gospodarstwie rolnym do stażu pracy jest, by praca ta wykonywana była stale.
W wyroku z dnia 28 czerwca 1994 r. III AUr 206/94 (OSA 1994/7/62), Sąd Apelacyjny w Rzeszowie stanął na stanowisku, iż "sam fakt zamieszkiwania wspólnie
z rodzicami w gospodarstwie rolnym po ukończeniu 16 roku życia nie daje podstaw dla przypisania takiej osobie statusu domownika. Niewystarczające byłoby również ustalenie, że pomaga on w gospodarstwie rolnym dorywczo, np. w przypadku dwuzawodowca (...). Stała praca w gospodarstwie rolnym wymaga również pewnego psychicznego nastawienia polegającego na wiązaniu się w pewnym okresie czasu
z gospodarstwem rolnym i nie szukaniu stałego zatrudnienia poza nim."

Dlatego też istotne jest ustalenie, czy praca pracownika w gospodarstwie rolnym rzeczywiście miała charakter stały, czyli wykonywana była nieustannie, przez cały czas.

12. Pracodawca i jego obowiązki względem KZP. Ustawa z 11 sierpnia
    2021 r. o kasach zapomogowo-pożyczkowych (Dz. U. z 2021 r. poz. 1666) zastąpiła Rozporządzenie Rady Ministrów z dnia 19 grudnia 1992 r. w sprawie pracowniczych kas zapomogowo-pożyczkowych oraz spółdzielczych kas oszczędnościowo-kredytowych w zakładach pracy. Ustawa  powtarza większość zapisów-rozwiązań, które były zawarte w rozporządzeniu, ale  również porządkuje i aktualizuje niektóre zagadnienia. W szczególności porządkuje problematykę związaną z   obowiązkami  pracodawcy wobec Kasy Zapomogowo –Pożyczkowej (KZP) czy wobec MKZP.

Zgodnie z art. 6 ust. 1. Ustawy z dnia 11 sierpnia 2021 r. o kasach zapomogowo-pożyczkowych pracodawca świadczy KZP pomoc w zakresie:

1. udostępniania pomieszczeń biurowych;
2. udostępniania odpowiednio zabezpieczonego miejsca na przechowywanie gotówki;
3. transportu gotówki do banku i z banku, jeśli pracodawca prowadzi obrót gotówkowy;
4. udzielania informacji umożliwiających dokonanie weryfikacji, czy określona osoba spełnia warunki, o których mowa w art. 7 ust. 1 oraz art. 35
   ust. 4 pkt 1–3 wspomnianej ustawy;
5. prowadzenia rachunkowości, obsługi kasowej i prawnej;
6. dokonywania na rzecz KZP potrąceń wpisowego, miesięcznych wkładów członkowskich i rat pożyczek na listach płac, listach wypłat i zasiłków,
   a w przypadku braku możliwości dokonania takiego potrącenia – informuje o tym zarząd;
7. niezwłocznego odprowadzania wpłat wpisowego, miesięcznych wkładów członkowskich i rat pożyczek na rachunek płatniczy KZP;
8. przekazywania przez zarząd członkom KZP informacji o stanie ich wkładów członkowskich i zadłużenia.

Jest to katalog zamknięty, który nie podlega rozszerzeniu w przeciwieństwie do rozwiązań, jakie miały miejsce w Rozporządzeniu Rady Ministrów z dnia 19 grudnia 1992 r. w sprawie pracowniczych kas zapomogowo-pożyczkowych oraz spółdzielczych kas oszczędnościowo-kredytowych. Ustawa usunęła w stosunku do Rozporządzenia w obowiązkach pracodawcy słowo „w szczególności” – słowo to miało ważne znaczenie, gdyż powodowało, że wachlarz obowiązków pracodawcy nie był zamknięty.

Ważne! Zgodnie z ust. 2 szczegółowe warunki świadczenia pomocy, o której mowa w ust. 1, art. 6 ustawy określa umowa zawarta między pracodawcą a KZP. Natomiast ust. 3 stanowi, że umowa, o której mowa w ust. 2, może określać zasady wykonywania czynności podejmowanych u pracodawcy przez członków KZP
w związku z realizacją ich obowiązków w zarządzie i komisji rewizyjnej.

Ustawa nie wspomina o formie, w jakiej powinna być zawarta taka umowa. Należy zatem przyjąć, że dopuszczalne jest jej zawarcie zarówno w formie pisemnej,
jak i nawet ustnej. Dla celów organizacyjnych i dowodowych,  wskazane jest zawarcie umowy w formie pisemnej.

13. Pracodawcy i ich obowiązki względem MKZP. Zgodnie z art. 8 ust.1 ustawy o PKZ dopuszcza się utworzenie międzyzakładowej KZP obejmującej zakresem swojego działania co najmniej dwóch pracodawców. Łączna liczba osób wykonujących pracę zarobkową, od której zależy utworzenie międzyzakładowej KZP, nie może być mniejsza niż 10 osób.  Co ważne,  w oparciu o ust. 2 art.8 do międzyzakładowej KZP stosuje się odpowiednio przepisy dotyczące KZP. Co ważne stosuje się przepisy,
    o których mowa w art. 6 ustawy o PKZ.

Zgodnie z art. 8 ust. 3 ustawy o PKZ siedzibą i adresem międzyzakładowej KZP są siedziba i adres pracodawcy, u którego odbywają się posiedzenia zarządu.

Koszty obsługi MKZP zgodnie z art. 8 ust. 4 ustawy o PKZ pracodawcy, których zakresem swojego działania obejmuje międzyzakładowa KZP, zawierają umowę określającą szczegółowe warunki świadczonej KZP pomocy, o której mowa w art. 6 ust. 1. Oznacza to, że pracodawca, przy którym funkcjonuje MKZP zawiera przedmiotową umowę, z pracodawcami, których zakresem swojego działania obejmuje międzyzakładowa KZP. Do obowiązków tego pracodawcy należy przygotowanie umowy, skonsultowanie jej z pozostałymi pracodawcami i jej podpisanie.  

Zgodnie z ust.5 art. 8 o PKZ wskazane by było, aby w umowie pracodawcy zawarli regulacje  by:

1. koszty działania międzyzakładowej KZP, wynikające ze świadczonej przez pracodawcę pomocy określonej w art. 6 ust. 1 ponoszą pracodawcy, u których ona działa, proporcjonalnie do liczby członków międzyzakładowej KZP u każdego z tych pracodawców;
2. liczba członków międzyzakładowej KZP winna być ustalana w pierwszym roku działalności według stanu na dzień jej utworzenia, a w kolejnych latach działalności według stanu na dzień 31 grudnia poprzedniego roku kalendarzowego.

Uważam, że w okresie przejściowym, do czasu sporządzenia treści umowy, przeprowadzeniu konsultacji i podpisaniu umowy przez pracodawców, których zakresem swojego działania obejmuje międzyzakładowa KZP, należy stosować dotychczasowe zawarte porozumienia w sprawie ponoszenia kosztów funkcjonowania MKZP (w okresie nie dłuższym niż 18 miesięcy od wejścia w życie ustawy o KZP).

Reasumując. Członkowie PKZ  (MKZP) nie mogą ponosić kosztów funkcjonowania KZP (MKZP), do czego skłaniają pracodawcy. Zgodnie z regulacjami zawartymi
w art. 6 ust. 1 i art. 8 ust. 4 ustawy o PIP.

Ważne! Pracodawca jest obowiązany do rzetelnego wykonywania nałożonych nań obowiązków wobec KZP (MKZP). Za ich niedopełnienie, w tym także za dopuszczenie do sprzeniewierzenia pieniędzy wskutek niewłaściwie wykonywanej obsługi kasowej KZP (MKZP) lub nieprawidłowo prowadzonej księgowości, nie odpowiada materialnie KZP (MKZP), ale pracodawca.

Część II- związkowa

1. Zapoznanie się ze sprawozdaniem z wysokości średnich wynagrodzeń nauczycieli. 17 lutego 2022 r. upływa termin przekazania Regionalnej Izbie Obrachunkowej, dyrektorom szkół i związkom zawodowym sprawozdania
   z wysokości średnich wynagrodzeń nauczycieli na poszczególnych stopniach awansu zawodowego sporządzonego przez organ prowadzący będący jednostką samorządu terytorialnego (JST). Podstawa prawna przekazywania sprawozdania wynika z art.30a ust. 5 w zw. ust. 5 Karty Nauczyciela. W przypadku, gdyby JST nie poinformowała o średnich wynagrodzeniach nauczycieli za 2021 r., to proszę prezesów oddziałów ZNP o poinformowanie o tym fakcie biuro okręgu ZNP oraz podjęcie interwencji w JST.
2. Uzgodnienie planu finansowego (preliminarza) ZFŚS przez pracodawców
   ze związkami zawodowymi (ZO ZNP).  W styczniu upływa termin uzgodnienia przez dyrektorów szkół  z zakładową (międzyzakładową) organizacją związkową
   (w przypadku ZNP z ZO ZNP) planu finansowego (preliminarza) ZFŚS na rok budżetowy 2022 r. Jeżeli dyrektor szkoły/placówki nie dopełni tego obowiązku,
   to należy podjąć interwencję u dyrektora i jednocześnie o tym fakcie poinformować biuro okręgu ZNP. Plan finansowy opracowany z zachowaniem zapisów
   w regulaminie ZFŚS jest podstawą do wydatkowania środków ZFŚS,
   tj. przyznawania świadczeń osobom uprawnionym do korzystania z ZFŚS.
3. Opiniowanie środków na doskonalenie zawodowe nauczycieli. Organ prowadzący zgodnie z §5 rozporządzenia Ministra Edukacji Narodowej z dnia
   23 sierpnia 2019 r. w sprawie dofinansowania doskonalenia zawodowego nauczycieli, szczegółowych celów szkolenia branżowego oraz trybu i warunków kierowania nauczycieli na szkolenia branżowe (Dz. U. z 2019 r. poz. 1653) do dnia 31 stycznia danego roku opracowuje na dany rok kalendarzowy plan dofinansowania form doskonalenia zawodowego nauczycieli, o których mowa
   w art. 70a ust. 3a ustawy.

Zgodnie z art. 70a ust. 1 i 3 ustawy z dnia 26 stycznia 1982 r. Karta Nauczyciela (tekst jedn. Dz. U. z 2021 r. poz. 1762) oraz § 5 i § 6 rozporządzenia Ministra Edukacji Narodowej z dnia 23 sierpnia 2019 r. organ wykonawczy JST (Wójt Gminy, Burmistrz, Prezydent Miasta) winien wydać zarządzenie w sprawie ustalenia na 2022 rok planu dofinansowania form doskonalenia zawodowego nauczycieli zatrudnionych w  szkołach i placówkach oświatowych prowadzonych przez Gminę. Organ wykonawczy JST przed podpisaniem stosownego zarządzenia winien przedmiotowy projekt rozporządzenia poddać zaopiniowaniu przez zakładowe (międzyzakładowe) organizacje związkowe (w przypadku ZNP z ZO ZNP). Opiniowanie projektu rozporządzenia w sprawie form doskonalenia nauczycieli wynika z art. 70a ust. 3 Karty Nauczyciela i upoważnienia z dnia 28 czerwca 2021r. Wiceprzewodniczącego Rady OPZZ Województwa Podkarpackiego ZNP. Na stronie internetowej Okręgu Podkarpackiego ZNP w zakładce Akty prawne - Projekty prawa wewnątrzszkolnego i JST znajduje się projekt zarządzenia w sprawie doskonalenia zawodowego nauczycieli.

Informację przygotował:

Stanisław Kłak – doradca ds. prawnych

specjalista prawa pracy i prawa oświatowego

Rzeszów, 28.01.2022 r.